Obraz4 2

Gleby semihydrogeniczne 65

łęgów olszowo-jesionowych. Akumulacja masy organicznej w tych glebach w dużym stopniu związana jest z rozwojem procesu darniowego. Wielkość tej akumulacji jest skorelowana z wilgotnością gleby. W warunkach pod-topienia mogą powstawać utwory torfiaste lub nawet torfowe, tworzące znacznej miąższości poziom O, przykrywający poziom A wytworzonej już czarnej ziemi.

W rzędzie czarnych ziem wyróżnia się jeden typ — czarne ziemie, którego charakterystykę podano wyżej. W typie tym występują następujące podtypy: a) czarne ziemie glejowe, b) czarne ziemie właściwe, c) czarne ziemie zbrunatniałe, d) czarne ziemie wyługowane, e) czarne ziemie zdegradowane (szare), f) czarne ziemie murszaste.    ^

a. Czarne ziemie glejowe

Gleby te powstają w naturalnych siedliskach leśnych lub łąkowych okresowo zabagnionych. Niekiedy są to nie zmeliorowane gleby orne, z oglejeniem powierzchniowym w okresach wiosennych. W profilu tych gleb występują następujące poziomy: w glebach leśnych: O-Aa-G, w glebach uprawnych: Ap-Aa-G.

Siedliska łąkowe tych gleb to grądy od właściwych do podmokłych, natomiast leśne — lasy wilgotne i silnie wilgotne.

b. Czarne ziemie właściwe

Powstają w wyniku umiarkowanego odwodnienia czarnych ziem glejowych wskutek ich zdrenowania. Zawierają najczęściej 3 — 6% materii organicznej w poziomie próchnicznym o miąższości do 40 — 50 cm. W poziomie tym wyróżnia się poziom uprawny Ap o jednolitej jaśniejszej barwie oraz poziom Aa o ciemniejszej barwie. Poziom Aa przechodzi w skałę macierzystą, w której mogą występować konkrecje węglanowe, charakterystyczne dla poziomu calcic (Cca). Miąższość poziomu calcic zazwyczaj wynosi 30 — 40 cm; głębiej zalega utwór macierzysty o zmniejszonej zawartości CaC0₃. W utworze tym może występować plamiste oglejenie, nasilające się w głębszych częściach profilu. W profilu tych gleb występuje najczęściej układ poziomów: Ap-Aa-Cca-G. Są to gleby zwykle użytkowane rolniczo, co pozwala wyróżnić także pod-poziom Ap.

c. Czarne ziemie zbrunatniałe

Występują przeważnie na wysoczyznach o skałach macierzystych zasobnych w glinokrzemiany, z których — w wyniku przemian wietrzeniowych - powstaje poziom cambic Bbr. Poziom próchniczny tych gleb różnicuje się morfologicznie na Ap i A, co nie znajduje odbicia w zawartości materii organicznej, której zwykle jest więcej w podpoziomie Ap. Pod poziomem

5 - Roczniki Gleboznawcze 3-4