Deklinacja |
Końcówka |
Przykłady |
-i- |
-tmi |
gost-bmi |
-en- |
-MIII |
kamen-bmi, dbn-bmi |
2) Zmiany na gruncie polskim
Do końca XV w. utrzymuje się stan odziedziczony: Dawne tematy na -6- mają końcówką -y, np.: z anioły, swymi czary, tajnymi grzechy, z kapłany, między pogany; dawne tematy na -w-, -i-, -en- przybierają końcówkę -mi ), np.: synmi, gośćmi. Końcówkę -mi
miały również dawne tematy na -jo-, np.: cesarzmi, z mężmi, nadkrólmi, końmi, złodziejmi. Pojawia się ona czasem także w tematach na -ó-: apostohni, za chlebmi, z wozmi. W XVI w. sporadycznie trafia się też końcówka-orne; przejęta z l.pd., np.: trzemadnioma, trzymaćzęboma.
Od XIV w.wN l.mn. zaczyna się pojawiać końcówka-ami z dawnych tematów na -a- (por. § 129). Końcówka ta szerzy się od drugiej połowy XVI w. coraz bardziej i pod koniec tego stulecia zdobywa przewagę.
3) Stan współczesny
W języku ogólnopolskim występuj ą dziś w N l.mn. dwie końcówki:
a) -ami z dawnych tematów na -a- w ogromnej większości rzeczowników, np.: domami, kotami, panami, płotami, synami,
b) -mi z dawnych tematów na -i- i -en- w kilkunastu rzeczownikach miękkotematowych, np.: braćmi, gośćmi, końmi, liśćmi, ludźmi, pieniędzmi, przyjaciółmi.
Końcówka -y dawnych tematów na -ó- zachowała się jedynie w archaicznym zwrocie: dawnymi czasy.
§ 108. Miejscownik liczby mnogiej.
1) Stan wyjściowy
Deklinacja |
Końcówka |
Przykłady |
-o- |
-exb |
vl’c-exi>, voz-exb |
-jo- |
-1X1) |
mQŻ-ixh |
-u- |
-'bX'b |
syn-bxb, dom-'bX’b |
-i- |
-bX-b |
gOSt-bKT) |
-en- |
-bX-b |
kamen-bx-b, dbn-bxi» |
94