Obraz20

Planowanie codziennej pracy polega na przygotowaniu się do przeprowadzenia wszystkich przypadających na dany dzień lekcji oraz innych zajęć. Jest to przygotowanie rzeczowe i metodyczne. Na przygotowanie rzeczowe składa się nagromadzenie, uzupełnienie, uporządkowanie lub tylko odświeżenie wiedzy nauczyciela oraz przygotowanie odpowiednich materiałów i pomocy szkolnych, na przygotowanie metodyczne zaś — powiązanie lekcji z lekcjami poprzednimi i następnymi, zaplanowanie jej budowy, sposobów opracowania tematu lekcji, zaciekawienia najważniejszymi problemami, powiązania z praktyką, utrwalenia wiadomości i sprawności, zaplanowanie pracy domowej.

W toku przygotowywania się do lekcji nauczyciel sporządza własne notatki. Przekształcenie tej czynności w trwale przyzwyczajenie jest nie tylko celowe, ale i realne, gdyż forma notatek zależy wyłącznie od nauczyciela. Umieszcza w nich mianowicie tylko te dane z przygotowania rzeczowego i metodycznego, które sam uznaje za szczególnie ważne dla osiągnięcia spodziewanych wyników. Dokładne planowanie codziennej pracy sprzyja konsekwentnemu wykorzystaniu każdej minuty czasu pracy na lekcji. Chodzi przede wszystkim o to, aby unikać takich chwil, gdy uczniowie nie są niczym zatrudnieni lub gdy ich osiągnięcia są niewspółmierne do zużytego czasu. Właśnie w trosce o dobre wyniki każdej minuty pracy na lekcji przewiduje się pewne momenty wytchnienia - dla przeciwdziałania znużeniu pracą. Można wtedy zrobić kilka ćwiczeń gimnastycznych, zaśpiewać piosenkę, powiedzieć coś wesołego, oderwać na chwilę uwagę od tematu lekcji. Istotnym celem tych momentów wytchnienia jest lepsze wykorzystanie całego czasu przewidzianego na pracę.

Warto przypomnieć, te sysrem m&emps. którego twórcą był francuski lekarz i pedagog Max Foorestier, zmierza do zrównoważenia trudu pracy szkolnej z odpowiednią dawką kultury fizycznej r racjonalnie organizowanego wypoczynku. Obie strony uwzględnia się mniej więcej po pófewie w ciągu każdego dnia, stąd się bierze nazwa systemu. Badania wykazały, że system mi-umpt daje lepsze wyniki nie tylko w zakresie wychowania fizycznego i zdrowia młodzieży, fecz także nieco lepsze w języku ojczystym, matematyce i w innych przedmiotach.

Kontrola wykonania planu

Wszelkie planowanie pracy ma sens tylko wtedy, gdy w sposób istotny wpływa na przebieg wykonywanej pracy oraz gdy wiąże się z kontrolą wykonania planu.

Można zapytać, czy plan pracy powinien być skrupulatnie przestrzegany, czy też można sobie pozwolić na odstępstwa od niego. Otóż każdy starannie obmyślany i przygotowany plan stanowi rzeczywistą normę dla nauczyciela, reguluje jego pracę w ciągu roku szkolnego, okresu, dnia pracy, każdej lekcji. Nie można więc odstępować od niego ani wówczas, gdy nie ma do tego żadnych podstaw, ani wtedy, gdy te podstawy są nie dość jasne. Odstąpienie od planu w pewnych szczegółach lub nawet w sprawach bardziej zasadniczych jest celowe natomiast wtedy, gdy poprzez analizę sytuacji znajduje się możliwość lepszego rozwiązania niż to, które jest przewidziane w planie.

Kontrola wykonania planu na ogół korzystnie wpływa na efektywność pracy. Sprzyja dokonana* przeglądu zrealizowanych prac. dokonaniu analizy ich ilości i jakości, zbadaniu tempa pracy

i porównaniu go z harmonogramem, ustaleniu fermów wykonania zaplanowanych pra. Znaczenie kontroli polega rówme* na tym. te pozwała dostrzec braki w wykonanie pracy, usprawnię pracę, podnieść jej tempo, jakość i ogólną wydajność,

Stałą kontrolę wykonania okresowego planu pracy przeprowadza dyrektor szkoły. Kontrola ilościowa dotyczy tempa pracy, wyczerpania przewidzianego w planie materiału, frekwencji uczniów i obecności nauczyciela na zajęciach; kontrola jakościowa - stopnia opanowania przez uczniów wiar domości, umiejętności i nawyków, rozwoju ich zdolności poznawczych, ich przekonań i postaw. Sporadycznej kontroli realizacji rocznych i okresowych planów pracy dokonują przedstawiciele administracji szkolnej.

Ze względu na to, że nauczyciel to pracownik, którego praca wymaga wyjątkowo wysokiego stopnia rozwoju własnej świadomości - kontrola wykonywana przez władze szkolne ma miejsce stosunkowo rzadko, nieco częściej sprawuje ją dyrektor szkoły, Decydującą rolę spełnia samokontrola nauczyciela. Dobry nauczyciel dokonuje jej często, badając osiągane przez jego uczniów wyniki nauczania i wychowania oraz konfrontując je z planem. Największa wartość samokontroli polega na tym, że stwierdziwszy ewentualne braki nauczyciel samorzutnie dokonuje analizy własnej pracy, ponownie rozważa cele kształcenia, szuka środków zaradczych, głównie w doskonaleniu metod i organizacji pracy. Nie zapomina też o uczniach. Organizuje dy skusje z nimi na temat sensu nauki oraz sposobów uczenia się w domu i w szkole, zapewnia pomoc słabszym uczniom, inspiruje takie poczynania młodzieży, które pozwalają jej uświadomić sobie doniosłość nauki szkolnej, zastanowić się nad przyczynami swoich braków i nad sposobami ich przezwyciężenia.

Uwagi do dalszego studiowania

Dział dydaktyki zajmujący się optymalizacją i panowaniem pracy szkolnej jest dość bogaty w prace praktyczne, skąpo natomiast zmiata rwwimo jegn pmMematyfca \eartxyczna. Z konieczności więc pozostaje zalecić lekturę prac spoza dydaktyki, przede wszystkim Trakuit o dobrej robocie T. Kotarbińskiego, zwłaszcza rozdziałów V1-XB. oraz Organizacji zespołów het** i. Zieleniewskiego, głównie rozdziałów 2 i 6. lecz Ofctc T. i^'.-■    .

0994). Z badawczych prac pokigogicwydl maa| wam    vnfflcmseyr-; nsłjtt ’<-• -• -

R. Schulza Szkoła jako organizacja, B Wiigtxfcśhj-0kołl Obciążenie ac-nia’* a opiymatizacja pracy szkoły oraz B Zectmwskiej Efektywność pracy naecrycieia. Pierwsza doap tmwkaey i znaczenie rzeczywistego ołnątoii młottocZy pracą Mkoln oraz ipnaaby zapołnefama przecz temu i niedociążeniu. dregaimntoatwiafąadtafkMSdał^diddijrnae p*? czycicfa w świetle Ijtciarary pnWuej i obcą. Z prac o laicfcytrnin bardziej praktycznym nknUj* zaznajomić się z lowązką Władysława KobyiińsJucfD Podstawy orgamsatfi i keertmawm w aśna-cle (1994).

Zadania

1.    łąką mię spełnia znajomość dydaktyki w optjmfiznwmi pracy nfedarjT

2.    FVzedMaw znaczenie czynników samE>rcpułmwM4QP^^tM^^ftfia^(^1M

cy szkolnej.

3- Opracuj założenia dn rocznem^piano pracy‘w zjlwif    ¹

4 Na czym cokgiu twórcze KrahłUi «    P**ł ^ł-lBh

cięta"?

399