Obraz2

Część zasad wychowawczych z klasztorów przed,, kościelnych, a potem miejskich. Stałym elementem j_est *' 'Wj*. resat wychowawczych zabiegów: uczeń. Istotę zadania J™*** toczone w nagłówku słowa Erazma Glicznera (1S35-|6o?^j^ piątka lotrowic / począlka". Do dz.s utrzymuj;, się wątpi;, '% skuteczniej pomaga chłopcom opanowywać swoje ..lotrosL >■ K czy szkoła. Erazm z Rotterdamu za Kwmtylianem uważał powinna być albo publiczna, albo żadna (tzn. nie prywatna)

Rej wbrew humanistom był przeciwny wczesnej szkole' '^likf),łj gdyż dziecko w domu „lepszy wczas w swem miodem w^h^ mieć może i wżdy z owemi sprośnemi chłopięty szkoi,, • ^ycłl0vvaniti róść nie będzie i ich obyczajów sobie do młodej (Tync 1932, s. 322-323).    '    ^{5 n,e n}%

Musiał być bardzo silny ów nurt pedagogiczny _{w k} skoro doczekał się dość wcześnie polskojęzycznego u ^ku™rzc, elana Sloty <zm. 1420?) ICiersz o chlebowi,, stole (ok Tan, ^ s. 284) nie jest podręcznikiem szkolnym, ale echem dworskie,    *•

nika dla ochmistrza lub cześnika. który daje nam pewne 0010™’’°"“’' rodzaju utworów, jakich w zachodnich literaturach praech_mL°^ wtele. Układ treści (choćby ,0. że na początku są rozw żan,₀Sm na końcu o szacunku dla kobiet) odpowiada \lll-u icczn^ _r J' Facetmc, ograniczonej do manier stołowych- Remenus Ii i *

wstawiany Fagifacetus    "^rc'^S °^Ct° ^{nd miujsce} Face,usa bywał j

strukcjiz pa^ięd zestaw re !    ^wrażenic "“-'kompletnej rekon-

razu żadnego z trzech ułóurf V ^ ^wyrywkou >''^MIC daje pełnego ob- j

Prccedencja zajmowania miejsc    ^{Sp0SÓb s}P⁰ŻywaniaP^osllku'

sunkowo spójna jest c/eś' \ ’ odzywanie szacunku damom. Sto-ⁿ*^e- że oddawanie czri .°^Statnia’ ^w której zwraca uwagę przekona-^{lc CZC|} kobietom może mieć znaczenie dla zbawienia:

^on‘zenia nagiego ,|₀₄.₉₎

• _svstcniatyczny wykład etykiety w Antigameratusie 0afd*^icJ ^_r/niiewa podobnie echami Facetusa i innych po-j/iał ^    .,(ki z różnych literatur obficie cytuje przełomowa

^lcl1    ri980). Jeśli nie sięgamy do zachodnich ory-

/as sobie wyrobić właściwe wyobrażenie o tym, ^chcenf,_stematycznie skomponowane i dobrze wykończone \»'V«^l«^<|alyt \jetv możemy to uczynić oglądając „wiersze o oby-tfj;:;£-._z^y,r.,5³3 (Morawski 1922).

^orberta E^,,dSt

by się miał strzec / /łakomo jako żarłok jeść.

' ^oje wargi jedząc, / Jedz cudnie, nie kliąskaj zwi

J3C

zwiąc.

^ i 1 vick starzy lieżeli, / Piersi o stół podpirali, A^{człc0 N} . . -_{C7V c7as} Prosto już siedzieć naucz

naucza nas.

Sten niniejszy czas rrosiojuz h sa też nie masz zmazać Am piersi sobie spluskac; °^brUhat; ,_{eż z} brody mc ciecze / Ani poinaż swoje ręce. JJjL _u^Lsta sobie czasem / I palce przykrytym obrusem;

Kie trzymajże ręki długo / W misie, gdy ty sięgasz czego. Z misy niczego nie weźmy, / Jedno co przed tobą leży.

Kiedy też siedzisz przy stole, / Nie chwiejże nogami wielie... Palców sobie nigdy nie liż / Ani szpatnych kości nie gryź.

Ale je chędogo obieraj. / Nożem je sobie okrawaj.

Jest to polski przekład Sulpitiusa Verulanusa, De moribus pu-mmcarmen (Kraków 1533) dokonał go spolszczony już Niemiec Ambroży Alantsee. Częściowo te same strofy spotykamy u ks. Wacława Kosińskiego /Zwyczaje towwzyskie u dawnej Polsce (1921):

Sukniej nie masz też ty mazać, / Lice, ręce masz umywać.

Palrzaj, by z nosa twojego / Nie ciekło nic plugawego.

Masz często sobie ustrzygać / Paznokcie i też wyczyszczać;

Masz sobie chędożyć włosy, / A buty przez błota nosić.

JęĄ'k nie ma plugawy być, / A zęby masz dobrze wytrzeć;

Głowy nie masz jawnie drapać, / Chceszli się sromoty nie bać. kch z zanadrza nie wybierać / Masz ani też krost twych drapać. fwScii; zwać plugawego / Gdy cię kto widzi takiego “jesz ali albo ucierasz / Nozdrze, albo też rzygasz, jętaj głowę obrócić A oczy na stronę rzucić.

⁸⁰    £ ^lykaJ’ ^A"' ^{SW0ich Ślin nie} P°'ykaj.

Gdy _RVo_ao ^{S Uszna r/ccz}* ^{/ Nos} cudną chusteczką utrzeć. Wstrzy_mai „ " • ^S,r/C8^ajżc się Głowę swą obrócić za się,

^tł> ^a gdy u brzuchu Kruczy, nie wypuszczaj duchu.