Obraz7

•aakciynt Wyniku to stąd. te gestorzy publicznych środków przejawiają mniej-- fir wymagania jakościowe, czasami także i terminowe. Oprócz tego należy pa-mięmć, te wybór (bstawcy towarów bądź usług dokonywany jest w warunkach mtjf konkurencji o umówienia Rodzi to w sposób naturalny okoliczności Iwr—prrania gestorów publicznych środków pieniężnych. W tych warunkach istnieje niebezpieczeństwo marnotrawienia środków publicznych przez wybór smnńwień niekoniecznie najkorzystniejszych z punktu widzenia realizowanych zadni. Gestorzy środków publicznych ponoszą mniejszą odpowiedzialność za moje decyzje. Przedstawione problemy związane z wydatkowaniem publicznych środków pieniężnych są trudne do wykrycia i udowodnienia.

Przeznaczenie środków na określone cele znajduje odzwierciedlenie w aloko-wwych wydatkach w ustawie budżetowej, uchwałach budżetowych jednostek maorofh terytorialnego lub w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych. W budżetach (centralnym i samorządowych) określone są przy tym górne granice wydatków t rozchodów, natomiast w planach finansowych wydatki mogą się zmieniać w trakcie ich realizacji, jeżeli zostaną zrealizowane ay2se od przewidywanych przychody, a zmiana wydatków nie spowoduje zwięfc-om dotacji z budżetu oraz nie zmniejszy planowanych wpłat do budżetu.

Ustawa o finansach publicznych określa przeznaczenie środków publicz-ąycftiB:

-    wydatki publiczne.

-    rozchody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego Wydatki publiczne we wspomnianej ustawie nie zostały precyzyjnie określone. Podana jest tu jedynie lista wydatków budżetu państwa, natomiast w przypadku jednostek samorządu terytorialnego podział ten nic występuje. Mimo tego wydatki publiczne, zarówno realizowane przez państwo, jak i przez samorząd, można podzielić na:

-    wydatki bieżące.

-    wydatki związane z obsługą długu publicznego.

-    wydatki majątkowe

Wydatki bielące związane są z funkcjonowaniem sektora publicznego. Obejmują one wydatki osobowe związane z wynagrodzeniem wraz z pochodnymi pracowników zatrudnionych w sektorze publicznym (funkcjonariuszy, urzędasów jtp). Do wydatków bieżących zaliczamy wydatki rzeczowe, związane ; zakupem towarów j usług niezbędnych dla funkcjonowania sektora publicznego.

Wydatki związane z obsługą długu publicznego obejmują dwie grupy wydatków. tj. spłaty odsetek od zaciągniętych kredytów i potyczek a także od wyemitowanych bonów skarbowych oraz wpłaty z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń.

Wydatki majątkowe dotyczą finansowania inwestycji realizowanych w sektorze publicznym (szpitale, drogi, mosty Hp), zakupu akcji i udziałów spółek.

Wydatki publiczne motm klasyfikować także według innych kryicntr¹ I W celu podkreślenia ich ekonomicznego charakteru wydatki pubbcme óziefe się na¹ :

wydatki rzeczywiste.

- wydatki redystrybucyjne.

Wydatki rzeczywiste obejmują omówione wyżej wydatki bieżące i muy cyjne Owiązane są one głównie z zakupem usług, towarów i pracy oraz z teS&> zacji inwestycji.

Wydatki redystrybucyjne, zwane inaczej transferowymi, mają złożoną sinik-turę i przybierają charakter transferów wewnętrznych i transferów zewnętrznych.

Transfery wewnętrzne oznaczają wydatki, które ponoszą jedne podmioty sektora finansów publicznych na rzecz innych podmiotów tego sektora. Transferem wewnętrznym jest przekazywanie dotacji i subwencji z budżetu państwa do budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Wydatki te nie zmieniają ogólnej ilości środków publicznych gromadzonych przez sektor finansów publicznych.

Transfery zewnętrzne polegają na zasilaniu podmiotów prywatnych (gospodarstw domowych, przedsiębiorstw). Wobec tego wśród transferów zewnętrznych wyróżniamy transfery społeczne. Są to wydatki ponoszone przez sektor publiczny w ramach ubezpieczenia społecznego. Zasilanie środkami publicznymi przedsiębiorstw ma charakter transferów gospodarczych. Polegają one na wspieraniu niektórych podmiotów gospodarczych, np. gospodarstw rolnych Taki charakter mają dopłaty bezpośrednie, które aktualnie w części pochodzą z budżetu krajowego oraz w części z budżetu Unii Europejskiej.

Oczywiście przedstawiony podział nie wyczerpuje wszystkich możliwych jeszcze klasyfikacji wydatków publicznych. W literaturze i w praktyce wyróżnia się także wydatki stałe i wydatki zmienne, wydatki szczebla centralnego, szczebla regionalnego i szczebla lokalnego. Omówienie rozmiarów tak klasyfikowanych wydatków przedstawiono w dalszej części pracy.

32. Sektor finansów publicznych

Zgodnie z nowelizacją ustawy z 25 listopada 2004 r. (DzU Nr 273. pta. 2703), sektor finansów publicznych obejmuje:

1)    organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrona prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz związki;

2)    jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;

1

H. Sochacka-Krysiak, Finanse lokalne. Poltexi, Warszawą |9óą.