Obrázek (64)

umożliwiła mu zdobycie poparcia szerokich rzesz społecznych, szczególnie ludzi wierzących, przeciwników systemu komunistycznego i wrogów różnego typu układów oligarchicznych.

Spora rzesza wyborców może poprzeć Wałęsę ze względu na jego zaangażowanie w poprawę ich sytuacji materialnej, społecznej, zagwarantowanie możliwości rozwoju prywatnych przedsiębiorstw itp. Wałęsa widziany jest często jako obrońca emerytów, rencistów, jest on zainteresowany w poprawie warunków bytowych pracowników budżetowych i drobnych rolników.

Nie tylko sprawy ideowo-moralne i interesy odgrywają rolę w poparciu wyborców. Dla wielu ludzi Wałęsa uosabia opcje demokratyczne i wolnościowe i jest. politykiem, który może zahamować rosnącą siłę i władzę lewicy postkomunistycznej. Ludzie ci nawet nie akceptując personalnie Wałęsy mogą go poprzeć jako polityka energicznego i skutecznego, będącego alternatywą w stosunku do postkomunistów.

Psycholodzy społeczni, oprócz osób zdecydowanych co do wyboru kandydata, zajmują się często osobnikami niezdecydowanymi, obojętnymi politycznie. P. Braud w znanej książce Rozkosze demokracji¹ wyodrębnia trzy istotne czynniki wpływające na obojętność polityczną: 1. Obojętność z powodu oddalenia. Pewne społeczności, np. w Polsce chłopi w zacofanych rejonach kraju, ludzie młodzi, kobiety w starszym wieku, nie mają bezpośredniej styczności z problemami władzy, polityki, stąd ich zainteresowanie rozgrywkami politycznymi jest słabe. 2. Obojętność wywołana niewystarczającym rozumieniem zjawisk politycznych. W Polsce na przykład sytuacja na prawicy jest skomplikowana, jest wiele partii i ugrupowań zwalczających się nawzajem; spora grupa wyborców nie rozumie przyczyn sporów politycznych, tym bardziej że informacje prasowe i telewizyjne adresowane są na ogół do osób dysponujących już określoną wiedzą polityczną. 3. Obojętność z powodu rezygnacji. Cytowany wyżej Braud pisze: „Główną przyczyną obojętności/rezygnacji jest przekonanie, że system polityczny nie ofiarowuje perspektyw w sensie polepszenia warunków bytu. Poczucie to zawiera dwa aspekty: przekonanie, że niemożliwe jest wpływanie na decyzje rządzących w drodze demokratycznej lub jakiejkolwiek innej, jak też że sami rządzący nie są w stanie rozwiązać «problemów ludzi»².

Można przypuszczać, że różni politycy, zależnie od tego, czy są znani, popularni, wiarygodni, mają różną silę w oddziaływaniu na ludzi obojętnych politycznie. Wałęsa jako polityk znany powszechnie, człowiek zaangażowany w poprawę bytu szerokich rzesz społecznych, uczciwy i nieprzekupny ma duże możliwości wywołania zainteresowania wyborami ludzi dotychczas obojętnych i pozyskania ich głosów.

Nie będziemy tu bliżej przedstawiać szczegółowo wszystkich argumentów za reelekcją Wałęsy. Książka niniejsza stanowi próbę psychospołecznej analizy jego osobowości i wykazuje jednoznacznie, że Wałęsa dzięki swym walorom ideowo-moralnym, bezinteresowności, zaangażowaniu i odpowiedzialności za losy Polski, dzięki wielkiemu talentowi politycznemu, charyzmie i skuteczności zasługuje w pełni na reelekcję. W toku prezydentury 1990-1995 Wałęsa sprawdził się wielokrotnie jako polityk, mąż stanu, Polak, obywatel.

Wielu naszych wybitnych polityków, m.in. Olechowski, Skubiszewski, prezydenturę Wałęsy ocenia pozytywnie i jego właśnie typuje na następną kadencję. Nie ulega wątpliwości, że powtórna kadencja Wałęsy umocni system demokratyczny w naszym kraju i przyczyni się do pełnej realizacji reform ekonomicznych i społecznych.

Nie umniejszamy tu bynajmniej walorów pozostałych kandydatów, szczególnie Kuronia, Strzembosza. Kuroń cieszy się największym zaufaniem społecznym, jest człowie-

161

1

P. Braud. Rozkosze demokracji tłum. A. Malusiak, PWN, Warszawa 1995.

2

Tamże, s. 31 -32.