opracowanie tlowia

ilastego kręyu piersiowego v\ pozycji stojąc. 1'uwiu.iiłc ituctzy się tą uuu.yios«. przy maksymalnym skłonie w przód, przy wyprostowanych stawach kolanowych.

Odcinek lędźwiowy kręgosłupa

Charakteryzuje się zwiększoną w stosunku do piersiowego ruchomością. Po odcinku szyjnym jest to ta część kręgosłupa, w której obserwuje się największą ruchomość. Sposób pomiaru podobny, tylko inne punkty topograficzne są brane pod uwagę.

Ruchy zgięcia i wyprostu w płaszczyźnie strzałkowej. Pozycja wyjściowa — swobodnie stojąc. Zgięcie w tej płaszczyźnie wyznaczają wyrostki kolczyste pierwszego i piątego kręgu lędźwiowego. Wyprost — wyrostek mieczykowaty mostka i spojenie łonowe.

Ruchy skłonów bocznych w płaszczyźnie czołowej. Pozycja wyjściowa — w siadzie. Mierzy się odległość od najwyżej położonego punktu na szczycie grzebienia biodrowego do ustawionego prostopadle nad nim punktu na ostatnim żebrze chrzęstnym. Różnica między pozycją wyjściową a maksymalnym skłonem bocznym wynosi w warunkach prawidłowych 5— —6 cm.

Ruchy skrętne w płaszczyźnie poprzecznej. Określa się najczęściej mierząc odległość od wyrostka kolczystego piątego kręgu lędźwiowego do wyrostka mieczykowatego mostka w pozycji siadu z kończynami górnymi swobodnie zwieszonymi. Po wykonaniu maksymalnego zrotowania kręgosłupa, pomiar zostaje powtórzony, a różnica jest miarą ruchomości badanego odcinka.

Pomiary ruchomości kręgosłupa można wykonać całościowo, łącząc sąsiednie odcinki, np. lędźwiowy z piersiowym, w zależności od potrzeby. Konieczne jest ścisłe określenie melodyki badania, opisania jej w dokumentacji kinezy-terapeulycznej i konsekwentne powtarzanie w kolejnych pomiarach.

Mówiąc o mierzeniu ruchomości kręgosłupa, należy wspomnieć o dwóch dodatkowych pomiarach. Jednym z nich jest test Schobera. za pomocą którego określa się ruchomość kręgosłupa w odcinku lędźwiowym w płaszczyźnie strzałkowej w skłonie w przód. Oznacza się punkt na wysokości połączenia lędźwiowo-krzyżowego, tj. na przecięciu się linii wyrostków kolczystych kręgosłupa z linią poziomą łączącą kolce biodrowe tylne górne. Jeden punkt oznacza się 10 cm wyżej od lego przecięcia, a drugi 5 cm poniżej. Następnie badany wykonuje maksymalny skłon tułowia w przód przy wyprostowanych kończynach dolnych i wtedy wykonuje się drugi pomiar. Różnica u osób zdrowych powinna wynosić średnio 7 cm.

Test „pale e—p o d ł o g a". Służy do określenia globalnej możliwości wykonania skłonu w przód w płaszczyźnie strzałkowej. Dotyczy on kręgosłupa i stawów biodrowych. Badanemu pacjentowi poleca się wykonać opisany wyżej ruch przy wyprostowanych stawach kolanowych. Mierzy się odległość od opuszki palca 111 ręki do podłogi. Powtórzone po określonym czasie badanie pozwala zorientować się, czy odległość ta zmniejszyła się. Jeżeli tak. to wzrosła ruchomość kręgosłupa.

Na potrzeby kinezyterapii do oceny tego ważnego parametru sprawności fizycznej służy test mięśniowy Lovetta. Badania nad metodą rozpoczęto w 1912 roku. Doczekała się licznych modyfikacji dostatecznie rozpropagowanych w naszym kraju przez literaturę fachową. Ograniczona objętość podręcznika nic pozwala na kompleksowy opis lej metody • jedynie na kamie-

uwag meiouycznycn, kloic pozwu 14 uu pupwiwmcjaz-.- puaiuyiw am*. się testem, interesująco przedstawionym przez A. Rosławskiego i I*. Skolimo wskiego w pozycji „Proste metody badania narządu ruchu".

Podstawową zaletą tej metody jest prostota, z czym wiąże się Ukt. że ni", wymaga ona żadnej aparatury. Jednak warunkiem nieodzownym do uzyskani, względnie prawidłowej oceny (metoda jest subiektywna) jest duże doświadczenie i wprawa, którą można uzyskiwać przez częste, poprawno wykonywanie badań. Metodyka badania zostawia duży margines na pewną dowolność a określenie wyników badania w jednostkach niewymiernych odbiera lej te chnieo atut porównywalności międzyosobniczoj. Niewątpliwie zaletą lej metody jest możliwość określania wskaźnika siły w całym zakresie ruchu. Inaczej deliniując, za pomocą testu Lovetta określa się silę w warunkach pracy mięśnia wykorzystującej skurcz izotoniczny. Uwaga ta dotyczy głównie testowania w dwóch ostatnich stopniach skali.

Sześciostopniowa skala testu ma następujące wartości:

Stopień    •    Wartość siły w stosunku a.:

skali    unkcja    mięśnia zdrowego w °/o

0	Brak śladu napięcia przy próbie ruchu dowolnego.	0
1	Siad napięcia przy próbie ruchu dowolnego.	10
2	Ruch w polnym zakresie w warunkach odciążenia.	*25
3	Ruch w pełnym zakresie przeciw sile ciężkości kończyny.	50
4	Ruch w pełnym zakresie przeciw sile ciężkości kończyny z niewielkim oporem zewnętrznym.	75
5	Ruch w pełnym zakresie przeciw sile ciężkości kończyny z maksymalnym oporem zewnętrznym.	100

Wykorzystanie walorów tej metody jest możliwe przy spełnieniu kilku nie zbędnych warunków. Pierwszym z nich jest przygotowanie pacjenta i potnie szczenią według wzoru podanego na wstępie tego rozdziału. Wskazane jest by pomieszczenie, w którym się bada, stwarzało możliwość zainstalowania nac stołem do pomiarów systemu bloczkowo-ciężarkowego. Kontrola wzrokowi podczas badania pozwala zauważyć próby kompensacyjnego „przerzucania* lunkcji na inne zdrowe części narządu ruchu.

Badanie najlepiej jest przeprowadzić na stole o twardym blacie, przy czyn jego wysokość musi być taka, by pacjent po zwieszeniu kończyn dolnych lu'« tułowia w pozycji leżąc przodem nie zaczepiał żadną z tych części ciała o po dlożc. Dodatkową korzyścią, wynikającą z wyższego stołu, jest łatwiejsza pra ca testującego.

Badający musi być ubrany w luźny, niekrępujący ruchów stiój, nojlepio w dres. Wynika to z konieczności przyjmowania różnych pozycji podczas ba dania w celu zapewnienia odpowiedniej stabilizacji, właściwego dawkowani* oporu itp. Ponadto musi dobrze znać anatomię, głównie układu mięśniowego oraz technikę badania, tzn. odpowiednie pozycje wyjściowe, sposoby stabili zacji i kierunki ruchu. Zęby zilustrować wagę znajomości anatomii, możn przytoczyć przykład testowania zginaczy stawu kolanowego, tzn. zespołu kul szowo-golcniowego. Są to trzy mięśnie dwustawowe, które — oprócz podane lunkrji -- prostują staw biodrowy. Testując lo ciup* dvn<umr/ną na stnpjei