P1010379

21. Lunatyczne kobiety

Jon Muth Dracula; A Symphony in Moonlight and Nightmares, New York 1992

Podlegająca czasowi lunarnemu kobieta ma wyjątkową skłonność do spania. Inicjujący karierę wampira w popularnej literaturze dziewiętnastowiecznej, osnuty na opowiadaniu Polidoriego melodramat Nodiera Upiór (por. rozdział 18) zaczynał się od obrazu kobiety śpiącej w grocie pełnej grobów; we śnie nawiedza ją wampir. Tym samym kończy się temat wampiryczny w wieku XIX: śpiąca kobieta to powtarzająca się uporczywie figura powieści Stokera. Lucy jest zresztą po prostu od wczesnych lat życia lunatyczką i somnambuliczką; wskutek tego właśnie Dracula ma do niej łatwy dostęp i może ją zwampiryzować. Również Mina, mimo że tak różna od Lucy, jako kobieta, a więc istota słaba¹, może być poddana wampirowi. Chroniona przez uwielbiających ją mężczyzn, jest ciągle odsyłana do łóżka na spoczynek. Ironia polega na tym, że wtedy właśnie nad nią - oddzieloną od jasnych mężczyzn - może objąć władztwo ciemny wampir. Gdy zaczyna spać coraz dłużej i budzi się coraz bardziej zmęczona, jest to nieomylnym znakiem, że wampir dokonał na nią seksualnej napaści.

Obraz śpiącej kobiety zajmował wyobraźnię artystów na przełomie XVIII i XIX wieku. Jej sen, nieprzytomność czy pozorna martwota budziły w patrzących fantazmaty o spełnieniu aktu seksualnego, któremu bezwolna kobieta byłaby powolna². Na tym znanym od dawna motywie oparł swe opowiadanie Markiza von 0. Heinrich von Kleist. Jej omdlenie podczas zdobywania twierdzy wykorzystuje oficer, który staje się sprawcą poczęcia dziecka, wy-

1

J. Marigny pisze o „tradycyjnej mizoginii społeczeństwa wiktoriańskiego” odzwierciedlającej się w powieści Stokera i cytuje jego zdanie z artykułu z 1908 roku, w którym mówił o niebezpieczeństwach płynących z popędów seksualnych i o kobietach, szczególnie skłonnych do zaspokajania podejrzanych moralnie apetytów erotycznych |Draculas. 80-82).

2

Georges Bataille formułuje taką ogólną zasadę: „do tego, by pożądanie wykreowało sobie kształt najbardziej mu odpowiadający, trzeba, żeby potraktowało swój ludzki przedmiot jako rzecz. [...] bierność sama w sobie jest już odpowiedzią na wymaganie pożądania. [...] Tym, co charakteryzuje erotyzm, nie jest przedmiot ruchomy i żywy, lecz znieruchomiały i martwy, bo tylko on oderwany jest od normalnego świata” (Historia erotyzmu. Przełożył I. Kania, Kraków 1992, s. 122).