P1180406

Ca . II

?^ŁsfC>HOUOCf    tT^OC^ftŁ/N/ri

*^^ara kryminalna i kara pozbawienia wolności

1- Przestępstwo i kara kryminalna

Kara kryminalna - konsekwencje, jakie musi ponieść sprawca czynu uznawanego za szkodliwy i niepożądany (społeczeństwo przejmuje prawo pokrzywdzonych do osobistej zemsty i samo popr~e. odpowiednie instytucje zaczyna wymierzać kary). Obecnie kary te są.wymierzane za popełnione przestępstwa.

Przestępstwo — czyn, który narusza określone, istniejące i obowiązujące w danym miejscu i czasie normy prawne (pewna ich część pokrywa się za nakazami lub zakazami moralnymi i obyczajowymi).

Przepis}^- prawne włączają do katalogu zachowań przestępczych dziSłania, które spełniają, 3 warunki:

-    zachowanie człowieka lub grupy musi być zabronione przez ustawę karną, a jego popełnienie zagrożone jest karą. Nie uważa się za przestępstwa ludzkich przekonań, poglądów czy zamiarów, nawet, gdy są sprzeczne z prawem. Wszystkie konkretne i uzewnętrznione działania wywołującej

prawnie niepożądane zmiany w istniejącej rzeczvwistości mosa spowodować interwencję prawa karnego.    ~    ~    ~    —

-    popełniony czyn musi być wyraźnie zabroniony przez konkretny przepis prawny obowiązujący -akurat w momencie jego popełnienia. Nie można karać zachowań, które uznano za przestępstwa już po okresie ich wystąpienia. Prawo karne nie*działa wstecz.

-    Określone zachowanie musi charakteryzować się pewnym stopniem szkodliwości. W przypadku,

gdy zachowanie to jest niezgodne z prawem, ale jego społeczna szkodliwość wydaje się wątpliwa, minimalna lub żadna, to sama bezprawność zachowania nie wystarcza do uznania go za przestępstwo.    ~ ~    —

Zachowaniami zagrożonymi karą kryminalną są wszelkie działania, które wchodzą w konflikt z akurat obowiązującymi normami prawnymi, a same cechują się pewnym widocznym stopniem społecznej szkodliwości.

Kara kryminalna ma być pewnego rodzaju dolegliwością, dla tego, kto na nią zasłużył. Jej stopień jest różny przy różnych rodzajach środków karnych. Można wyróżnić trzy rodzaje dolegliwości kryminalnej:

-    dolegliwość fizyczna, wyraźna, np. kara śmierci

-    dolegliwość społeczna, widoczna, np. utrata prawa do wykonywania zawodu

-    dolegliwość psychiczna, która występuje zawsze, gdy kara godzi w sferę psychiczną sprawcy.

Kara najczęściej dotyczy wszystkich trzech sfer (fizycznej, społecznej i psychicznej!. _

Zróżnicowanie dolegliwości kar kryminalnych

U obowiązującym kodeksie karnym zalicza się do tych kar: grzywnę, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności. 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności.

Kara grzywny może towarzyszyć karze pozbawienia wolności, jeśli spraw ca osiągnął sw oim

czynem korzyści majątkowe lub taki był główny cel jego działania.

Karę ograniczenia wolności wymierza się w' miesiącach i jeśli ustawa nie stanowi inaczej, trwa

ona 1-12 miesięcy. Podczas odbywania tej kary skazany nie może zmieniać miejsca swojego stałego pobytu bez zgody sądu, jest zobowiązany do wykonywania wskazanej przez ten organ pracy

i ma obowiązek udzielania wyjaśnień co do przebiegu odbywania kary.

Karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach. Może ona trwać od 1 miesiąca

do 15 lat. Kary dożywocia i 25 lat pozbawienia wolności odnosząsię tylko do uch przestępstw, które są nimi zagrożone. W przypadku sprawców⁷ poniżej 18 roku życia (w^; momencie popełnienia

przestępstwa) nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Dodatkowo stosowane są również inne środki karne:

^pnżhawjenie praw publicznych    *

- zakaz zajmowania określonego