p2190485

1NN8 STUDIA ANTKOrOLOOlCZNfi osoba, ioowiot i KsjMtMtt SE

ety KWtrtygmęeiu. niejako wydobywa ją z mroku i czym wyrazistym .rfoomenenT ludzkiego doświadczana.

Dotykamy JUZ tuug dalszych sfer tej analizy, która - jak zaznaczono t* początku - aie może wę dokonać cała naraz, ale musi być stopniowa i sak* cesywaa. Równocześnie jednak niełatwo w tej analizie porozdzielać owe saaty i pozamykać je w sobie hermetycznie. Zanim więc pójdziemy dalej. ntrrym^my uf jcucK chwilę na strukturzo spra w czosct-samostanowienia, popacz które osobowa podmiotowość człowieka nie tylko odsłania się przed guni potne węzo. ałc- także realnie się konstytuuje sama w sobie jako ęs cyficzaa rzeczywistość, istotow© różna od wszystkich innych smpposan. t 'rfn» spotykany się w otaczającym nas święcie. 1 właśnie o tak guni sytuowanym i tak konstytuującym się poprzez akty samostanowienia Iud2kin suppesitum mówimy .ja". Oczywiście, że tak mówimy przede wszystkim właściwie o własnym suppostium, ale pośrednio również o każdym innym.

Wspomniano juz poprzednio, że „ja" jest niesprowadzalne do samej iwa-(lotności; chociaż konstytuuje się ono poprzez nią: świadomość, a zwłaszcza jamtfc6viadoih6Ść stanowi warunek nieodzowny konstytuowania się ludzkiego .ja”. Natomiast realne konstytuowanie się tego .ja" na gruncie ludzkiego uippositum zasadniczo zawdzięczamy aktom samostanowienia W nich to. jak wspomniano powyżej, ujawnia się właściwa człowiekowi struktura i profil samo-posiaiiania oraz samo-panowania. Ujawnia się zaś dlatego. 9 w H dym akcie samostanowienia scruknira ta niejako aa nowo się urzcczy wistma I właśnie w tym urzeczywistniania struktury samo-posiadania ona uns -fsamtu jmanyrnajc się realnie konkretne ludzkie .ja", która jest osobą Widm też jeszcze lepiej ścisły związek pomiędzy .ja" a suppostium. H :o rac innego jak toskwne suppostium humanum. która gdy jest dane sobie samom w przeżyciu - a więc poprzez świadomość (samoświadomość) | i ta właśnie w przeżyciu czynu, utożsamia się z owym samo-poinri—m I uaapmsnua. jakie odsłania się dzięki dynamice osobowej sprawczośo.

Tak więc -ja" me jen tylko samoświadomością, ale jest zarazem samo--pmiMwafim i mno-psanwwnrm właściwym kankratnanu ludzkiemu suppo-tttmm. a ujawniającym wę nade wszystko poprzez czyn. Jeżeli wyżej już porneśmoo. te -ja" we może być sprowadzone tylko do samo-świadomości, to teraz z hołsi mięty dodać, iż pełny wymiar ludzkiego .ja", do którego aatety —'poarndraue i samo-puowanie. jest uwarunkowany samo-świaria-raeśaa. I nu tyra opiera się także pełny stosunek tegoż .ja" do podmieto-wala wnł—irj. któn właściwa jest człowiekowi. Stwierdziliśmy jet eprardara. te jest to me tylko podmiotowość bym. ale także podmiotowość pmryraa Świadomość ma zasadnicze    d|< ukonstytuowania BB właśnie podmiotowości poprzez właściwą sobie funkcję uwcwnctrrraaaiA którą w Osobie i czynie określono jako funkcję refkksywną. W ślad a tyra w doświadczeniu człowieka (przede wszystkim jako określonego -ja") ujawnia się owa „wewnętrzność" i „wsobność”, właściwa konkretnemu ludzkiemu rasę i operari. Są to. jak powiedziano, takie znaczenia podmiotu i podmiotowości, jakich samo pojęcie suppostium jeszcze nie ujawnia.

Otóż ta właśnie ..wewnętrzność" i ..wsoboość” jako pełna (w znaczeniu doświadczalnym i przeżyciowym) realizacja osobowej podmiotowości ludzkiego .ja” przejawia się i zarazem urzeczywistnia w samo-posiadaiuu i tamo-•panowaniu. Człowiek przeżywa siebie jako podmiot osobowy, o ile sobie uświadamia to. że sam siebie posiada i źo sam sobie panuje. Świadomość, ściślej mówiąc satno-świadomość związana z czynem, związana ze tprmwczo-teią jako samostanowieniem, warunkuje owo przeżycie, i w tym sensie możemy powiedzieć, że poprzez nią (z jej pomocą) konstytuuje się zarówno konkretne ludzkie .ja", jak też odpowiadająca mu konkretna ludzka podmiotowość osobowa.

Z punktu widzenia osoby jako bytu. który „istnieje i działa", a więc jako suppostium. nie dostrzegamy w tej analizie żadnego zasadniczego pęknięcia, żadnego hiaius. Przeżycie własnej podmiotowości osobowej nie jest bowiem niczym innym jak pełną aktualizacją tego wszystkiego, co zawiera się wir* tuzinie w suppostium humanum. w podmiotowości metafizycznej. Jest to zarazem pełne i dogłębne jej ujawnienie oraz pełna i dogłębna realizacja i irzeczy w istnienie bytu w przeżyciu, ł taki zdaje §ię również możliwy, a finfjfrjsy* i filozoficznie definitywny sens tego. co głosi srare tetęsn -operan sopntar esse" Sttpposuum haram—i i ludzkie jft" są to dwa bra-guay jednego i tego umego doświadczenia człowieka.

Spełnienie a transcendencja

Obraz podmiotowości osobowej człowieka, jaka odsłania się przed nami w przeżyciu i doświadczeniu, nie byłby kompletny, gdybyśmy wcó nie wprowadzili momentu spełnienia. Jeżeli drogą do poznania osoby jest czyn (.operan    esic"). to ora sposób aie zwrócić uwagi aa wyraźnie

-spełniać czyn", które zdaje się najgnmtowmg odpowiadać aie tylko rzeczywistości samego czynu g octu te—i, aie rakże i człowieka S podmiotą. który czyn ten spełnia. Wyrażenie to rae jest przypadkowa. W mą właściwej treści wskazuje ooo na dążrnic od tego. co nie jest pełne, ka jakiejś sobie właściwej pełni. Czyn jako actus humotuu jest tą aktualną pełnią 1 porządku operari. Jednakże w polu jego spełnienia pozostaje zawsze osobo