PICT6123

228

w wielkości poszczególnych gmp. Można przyjąć inną z isadc ale zawsze powinny lo być bloki oznaczeń wyróżnionych „ jakąś cechę, także i ze względu na jednorodność problemowaT* “> den blok grupujemy uczniów biorących udział w zajęciach oozaiet' a w drugi uczniów nie uczestniczących w takich zajęciach R„?^,ck tym powinna problematyka badań, ich cci i sposób wyjaśniania nuęd/y imiennymi Może być np. niekorzystne pogrupowanie badanej wedle zmiennych niezależnych.    ^ł *^J1

9.2. Konstrukcja klucza kodyfikacyjnego

Wszelkie badania za pomocy narzędzi pisemnych - kwestionariusze protokoły / rozmów, dzienniki, wypracowania i inne muszą być poddane t/w. kodyfikacji, czyli ujednoliceniu. Polega to na uporządkowaniu niesłychanej różnorodności treściowej i stylistycznej odpowiedzi według opracowanych przez badacza kategorii.

Niech wyjaśni to przykład. Interesowało nas w badaniach nad młodzieżą jej stosunek do wartości. Uznaliśmy, że wskaźnikiem owego stosunku będzie identyfikowanie pewnych wartości u bohaterów filmowych, telewizyjnych bądź literackich. Postawiliśmy w związku z tym pytanie „Jakiego bohatera filmu lub książki cenisz i za co? Otrzymaliśmy 150 odpowiedzi niesłychanie zróżnicowanych. Aby uporać się z taką różnorodnością. musimy część odpowiedzi przeczytać i na tej podstawie stworzyć ogólne kategorie tych odpowiedzi w taki sposób, aby każda cząstkowa odpowiedź mogła być przyporządkowana określonej kategorii. Ilość tych kategorii określa zdrowy rozsądek, orientacja w teoretycznej problematyce badań i niekiedy pojemności kart pcrforacyjnych przy obliczeniach maszynowych. Jeśli więc ustalimy np. dwie kategorie odpowiedzi: l)^w>‘ bór bohatera o pozytywnych cechach. 2) wybór bohatera o negatywnych cechach, to wartość poznawcza i diagnostyczna tak opracowanego niate riału będzie niewielka.    . •

Kategorie muszą być wyczerpujące względem teoretycznej ^zawart°_bj_c lub empirycznego zapisu zjawiska i muszą być względem ^MC ’ zakresowo. W naszym przypadku moglibyśmy dokona kategoryzacji: 1) bohaterowie reprezentujący wartości ł^nte 2) bohaterowie reprezentujący wartości estetyczne. 3) b.r.w. socj

„O* 4> ^{b r w}: ^cmocJ°^nalnc; « "'aienalnc. 6, b.r.w. pr^wc ^_brw perfekcjonistyczne. 8) brak odpowiedzi. 9) inne.

To najprostszy przykład kategoryzowania wypowiedzi swobodnych otwartych. Numerami tych kategorii oznaczamy odpowiadające typy od-Liedzi w kwestionariuszu.

^ Zasadę podobną można stosować do wszystkich werbalnych, pisemnych narzędzi badań. W praktyce stosuje się ją prawic wyłącznic do narzędzi kwestionariuszowych.

Po opracowaniu klucza należy odpowiednio symbole, oznaczające kalorie odpowiedzi, nanieść na marginesy przy poszczególnych pytaniach. Występujące tu pojęciu symboli, kategorii i kodu są powodem*różnego określenia tych czynności - raz jako symbolizacji. innym razem jako kategoryzacji lub kodyfikacji. Ponieważ to ostatnie pojęcie było dotychczas najczęściej używane i najwierniej oddaje istotę czynności (ujednolicanie). proponujemy pozostawić je dla oznaczenia całości operacji związanych z opracowaniem materiałów.

Ponieważ zdarza się. że kodyfikację prowadzi kilka osób. konieczne jest wyposażenie klucza w pewne wskaźniki cech. pozwalających na trafne przyporządkowanie poszczególnych odpowiedzi kategoriom klucza. Po tym zastrzeżeniu klucz kodyfikacji z elementami instrukcji dla pytań otwartych, bo pytania zamknięte przez samo wypełnienie są już skategoryzowane. miałby postać następującą:

Nr pytania	Treść pytania	Kategoria odpowiedzi	Wskaźnik cech ..instrukcja”	Symbol
1	2	3	4	5
22	Dlaczego mógłby Pan liczyć na bezinteresowną pomoc kolegów z brygady?	a) brak danych	brak odpowiedzi	0
		b) nie dotyczy		N
		c) uzasadnienie wskazujące na kontakty towarzyskie. przyjacielskie panujące w brygadzie	bezinteresowność w przyjaźni	1