PICT6188

Pisanie jest trudną i ciężką pracą, przystępując do niego trzeba mi ć świadomość, iż pierwsza napisana wersja jest zazwyczaj szkicowa _2a wicra liczne mankamenty i że trzeba ją będzie, niekiedy wielokrotnie udoskonalać. Opis wyników powinien być tak zrobiony, aby czytający _g0’ łatwo mógł uchwycić cci. który przyświecał piszącemu.

Opisując badane zjawisko warto pamiętać, że wnioski, które - zdanie badacza - wypływają z zebranych materiałów, powinny być dobrze udo ku montowane. Nie wystarczy, że on uważa je za prawdziwe, muszą zostać uzasadnione stosownie dobranymi materiałami. Jeśli piszący wygj_a. sza jakieś własne opinie, musi wskazać na podstawę ich formułowania muszą zostać zilustrowane przykładami. Pomocne jest w takich przypadkach przytaczanie cytatów z wypowiedzi badanych. Jest to ważne, ponieważ, w ten sposób cytaty nie tylko mówią nam, co oni powiedzieli, ale także obrazują formę ich wypowiedzi, język, czyli stanowią wiedzę o samych badanych¹⁵. Jeśli w opisie z badań jest przytaczana jakaś sytuacja, zdarzenie, powinno ono być zinterpretowane, najlepiej na kilka sposobów, ponieważ wyciąganiu wniosków, formułowaniu hipotez¹⁶, powinno stale towarzyszyć pytanie, czy nic istnieje alternatywne wyjaśnienie wobec tego, które przedstawiane jest w pracy¹⁷.

Już na etapie opracowywania zebranych materiałów, a także w późniejszym ich opisywaniu, bardzo ważna jest umiejętność tworzenia syntez na bazie zebranych danych. Dzięki syntezie, z wielu kartek zapisanych w trakcie badania, wyłania się dopiero jakaś wiedza o zjawisku. Bez syntezy, dokonywany opis jest tylko zbiorem zdarzeń, obserwacji, opinii. Synteza pozwala na dostrzeżenie całokształtu problemu, zrozumienie różnych, niekiedy drobnych, zaobserwowanych lub przeżytych w trakcie zbierania materiałów, zdarzeń. Badacz wciąż powinien zastanawiać się „co mówią mi te zjawiska?”, „o czym świadczą te wypowiedzi?” i poszukiwać odpowiedzi na te pytania wciąż na nowo sięgając do zebranych przez siebie materiałów. Zalecana jest wielka ostrożność przy wyciąganiu wniosków, dlatego niezbędne jest szczegółowe ich uzasadnienie. Opisujący musi

¹⁵    R.C. Bogdan, K. Knop Biklen. Qualitative researclt..., op. cit.

¹⁶    Formułowanie hipotez dopiero po zebraniu i opracowaniu materiałów badawczych jest wyrazem ostrożności, z jaką badacze jakościowi formułują swoje opinie na temat poznanego zjawiska.

¹⁷    Pomocne być w tym może zastosowanie, zaproponowanej przez Dcnzina triancu-lacji teorii. N.K. Dcnzin, op. cii.

stale pan>'V^l‘^,v'* - — prawa uogólni, _na klasę przedmiotów, ma natomiast oh< niej i najrzetelniej jak to tylko możliwe

Uwagi

i końcowe

Strategie jakościowe mogą stanowić dodatl dań pedagogicznych. Nie zastępują strateg*    «• ba-

ni* Są budowane w oparć,u o i„„_ą meto^S ^yCh' * * uzupeł-o poznawaniu świata, /rodła tego sposobu _mvo‘!' 7 ^sposób myślenia lozofii. jak i W samych naukach społecznych W ,    ' ^2artwi><> w fi-

jciowych wśród pedagogów jest coraz większa s ° ^badaniach jako-traktowana jako dodatek do poważnych badań j| z !■ ^cz?^st0 jeszcze stosowanie musi byó szczegółowo usprawiedliwień ,''^VCh' ^klórogo dza ważna, przełamuje bowiem nieuzasadniony n,r , ^{10 jc<inak wie}' zytywistycznej na wiedzę o badaniach empirfezJl7^10dologii Popatrzenia na badacza i samo badanie, nadaiac im k, i , ^{ema opc}j^c

^manistycznamemdołogia-jaijąt^^^ - próbuje uprawomocni mne sposoby badania rzeczywisto^ ^ „ej, wychodząc z załozenta. tż w tym co jednostkowe, osobiste. odbJS ,0. co społeczne , ogólne, a to co społeczne jes, tylko jakaś jednostiow perspektywą. Dermstyftkuje przy tym to, co sbzętnie suwane jes, przez metodologię o proweniencji pozytywistycznej: falszywość przesłanki o obiektywności świata społecznego i badacza. Jakościowe strategie badawcze wyzbywają się podejrzliwości wobec subiektywności. Jednostkową subiektywność traktują bowiem jako odzwierciedlenie świata, jedyny możliwy dla człowieka sposób poznania go i rozumienia.

Literatura

Ablcwicz K.. Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa ba an u pe ig gice. Kraków 1994.    .

Ablcwicz K.. Pedagog kultury jako badacz i uczestnik    , . « 0 ,<$/.

nopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, red. H.

•ski. Toruń 1996.