RUMY
Ostrożnie usunąć z pwoierzehni rany zanieczyszczenia. Brzeg tany zdezynfekować, nałożyć opatrunek jałowy i zabandażować. Jeże lir 3na jest rozległa, głęboka, skierować chorego do chirurga. Jeżeli rana jest zanie<zyszczona(np. ziemią), po dać surowicę przeawtężcową.
ŁAMANIA KOŚCI
Objawy: ból. zniekształcenie kończyny, zniesienie lub upośledzenie jej czynności, czasem nieprawidłowa ruchomość Kończynę unieruchomić przy pomocy deski, laski rtp. tek aby dwa ssiadujące stawy były nieruchome. W rfamaniach kończyn dolnych, gdy brak przedmiotu do unieruchomienia, można przy bandażować kończynę uszkodzoną do zdrowej. Podać leki przec*wbólowe(np.. pyralgina). W złamaniu otwartym następuje przeiwanie skóry i na dnie rany widoczne są odłamki kości W celu odsłonięcia rany ubranie rozdąć (a nie zdejmować). Założyć jałowy opatrunek, unieruchomić kończynę. chorego położyć I przewieźć do szpitala.
SKRĘCENIE
N aj częście j d otyczy stawu sk ck cweg o. p ans ta je naskuteknadmiernego wyk ona nia r uchu w bym stawie. O bjawy: obrzęk. ból, n iezna czn e upoś ledze nie czynnoś ci stawu.
Unieruchomić kończynę, stosować okłady (aItace#, nie nastawiać stawu
WSTR2J}SMIEME MÓZGU
Powstaje wskutek tępego urazu czaszki (upadek z wysokości, uderzenie, pobicie). Objawy: utrata przytomności, bladość, przyspieszen ie tętn a. zwolnienieoddechu, wymioty.
Pomoc chorego ułożyć poziomo, na głowie położyćworek z lodem lub zimną wodą. W razie wymiotów głowę chorego przechylić na bok Nieprzytomnym nie podawać nic do picia. Przewieźć doszpital3.
KRWOTOK TĘTHCZY
Objawy: jasnoczerwona krew tryskająca z rany. Chorego położyć. ucEnąć ręką (palcami) tętnicę doprcwadzającąkrew do uszkodzonego oddrka ci3ła. Kończynę unieść do góry . spróbować wytamponować krwawienie z rany jałowym opatrurkiem (gaza). Założyć na ranę opatrunek u dskcwy(kik a warstw jałowej gazy), przewieźć doszpitala
KRWOTOK ZYLHY
Objawy: krew ciemna, pawoli Wypływająca z rany. Nałożyć na ranę opatrunek uciskający, przewieźć do szpitala
KRWOTOK Pt UCHY
Objawy połączony jest z kaszlem, krew jasnoczeiwona pieniąca się Chorego ułożyć w pozycji póbiedzącej, zapewnić mu spokój, położyć na klakę piersiawą worek z lodem, podawać witaminę K Natychmiast wezwać lekarza
WY110TY KRWAWE
Objawy: wymlodny podobne do fusćw z kawy Rzadziej pojawia się świeża krew.Chorego położyć na wznak, na brzuch położ/ó worek z lodem, nie podawać nic do picia ani jedzenia, przewieźć chorego do szpitala.
KRWOTOK 2IRÓGRMHYCH
Zapewnić chorejspckój, na brzuch położyćworek zlodem, przewieźćdo szpitala,
OPARZENIA CIEPLNE
I stopień - ból, zaczerwienienie - obmyć skórę mydłem i chłodną wodą or az wack iem zamoczonym w 70 % s pirytus ie. założy ć jałowy o patru nek z maśdąz antybiotykiem
II stopień • obrzęk, pęcherze - obmyć ranę mydłem i chłodną wodą założyćjałowy opatrunek, przewieźć doszpitala. Nie stosować tłuszczu, maści, nie przekuwać pęcherzy. Podać lek i przeciwbólowe.
Illstopień- zatożyćjaławy opatrunek, nie stos awaćlłuszczaw, podać leki przeciwbólowe, dużo płynowi natychmiast przewieźć doszpitala.
OIMROŻEHIA
Lekk iego sto pni a (zas in ieni e sk óry) stos owa ć lekk i mas aż ( np.: czystym śniegiem). W ciężkich odmrożeniach (pęcherze)- bardzo powoli ogrzewa ć. Zawszezałożyć jałowy o patrun ek. Le cze nie szpitaln e.
OPARZENIA CHEMK2HE
(kvwsy. ługi)
Ob myć obficie o parzoną p cwierzchnię strumień iem bi eżącej wody p rzez toplowaite Iprzedrrfc zabrotbie. PraM3 3it>cKfe rastrze żo»e Ot 5-10 min. Nie usunięte reszkikwasu należy zobojętnić 3% roztworem wodorowęglanu sodowego (sody oczyszczonej). Założyć jałowy opatrunek. W oparzeniach fosforem usunąć pincetą res2iki fosforu, sk ót ęzmywać roztworem s iarczan u miedzi
(s oln ym, sia ikowym, azotowym)
Bezpośrednio po doustnym zatruciu (nie później nż20 min. po wypiciu lowasu) wykonać phkanie żołądka czystą wodą Nie stosować wodorowęglanu sodowego (sody oczyszczonej). Podać do wypicia mleko z dodatkiem biaka jaj kurzych Oodzinę po zatruciu nie podawać nic doustnie. Przewieźć do szpitala
Należy podawaćdo picia mleko.klęk i. Niewoln o wywoływać wymiotów-grozi przedziurawieniem przełyku i żołądka
(zwykle w p ramy Ile)
Objawy: w zatruciach chlorem, chlorowodorem, tlenkami siarki, siarkowodorem. formaldehydem, amoniakiem - głównie występuje kaszel, kichanie, bóle i łzawienie oczu. bóle w piersiach. W ciężkich Z3trudach możewystąpić duszność W zatruciach chlorem i amoniak iemwystępu je groźba obrz^cu i zapalenia płuc Tlenek węgla i tlenek azotu nie drażni ś luzówek. n atomiast powoduj e dusze nie s ię W zatru au tt erk iem azotu -duszność, obrzęk płuc i sinica mogą pojawić się w kika godzin po zatruciu. Chorego wynieść na świeże powietrze, rozluźnić ubranie, podać do oddychania tlen, w razie potrzeby stosować sztuczne oddychanie. Nie pozwolić na żaden wysiłek fizyczny, ciepło ckryć i jd< najszybciej przewieźć doszpitala.
Objawy: sino-niebieskiezabaiwienie warg, paznekd I skóry, duszność, bóle głowy, mdłości, wymioty. Zapewnić dostęp świeżego powietra. zdjąć ubranie zanieczyszczone tymi kuczna mi. dobrze umyć skórę, podawać do oddychania tlen. Nie podawać akoholu w żadnej postaci. Przeweźćchorego doszpitala.
Jeżeli chory jest przytomny', można wywołać wymioty. Zawsze jak najszybciej przewieźć do szpitala (grozi ślepota oraz śmierć).
Powstaje wskutek przegrzania (np. w hutach). Objawy: bóle głowy, mroczki przed oczami, zaczerwienienie skóry bez potów, możliwa utrata przytomności. Chorego wynieść z przegrzanego pomieszczenia do chłodnego, przewie wręgo miejsca, przebrać, poi ewaćzimnąwodą całe ciało, położyć zimne ckładyz wody na głowę i klatkę piersiową. W razie potrzeby stosowaćsztuczne oddychanie.
Odłączyć porażonego od przewodnka prądu. Ratujący musi stać na płycie zolującej (sucha deska, szkło. guma), mieć rękawice gumowe i odłączyć porażonego za pomocą zolowanych narzędzi (drzewa, gurny.szkła). W przypadku stwierdzenia zatrzymania oddechu i akcji serca stosować sztuczne oddychanie i masaż serca, aż do chwili przybycia lekarza. Podawać tlen do oddychania, ogrzewać ciało termoforami. W przypadcu stwierdzenia oparzenia założyć na ranę suchy. jałowy opatrunek. Chory mus ibyćhosp rtalizowany.
Występuje najczęściej na skutek gwałtownego bólu lub bodźców psycholo giczych. O bjawy: zawroty głowy, szu mw uszach, mroczk i przed oczami, duszność, ogólne osłabienie, następnie utrata przytomności. Chory jest blady, spocony, tętno ma przyspieszone. Chorego ułożyć wygodnie, poziomo, tsk aby głowa znajdowała się nisko, zapewnić dopływ świeżego powietrza, rozluźnić ubranie (kołnierzyk, pasek, s po dnie), sp rysk iwa ćtwarz zimną wo dą. D op ćk i chory jest nie przyto mny nie dawać nic do picia. Po odzyskaniu przytomności pozostawić w pozycji leżącej (aż do przybycia lekarza).
Qbj3wy drgaidci, utrata przytomności, piana na ustach, mimowolne oddawanie moczu. Chorego ułożyć na wzndc, położyć pod głowę podusźcę lub zwinięty koc. między zęby wsunąć wałeczek z chustki lub ręcznka. zabezpieczyć przed urazami mechanicznymi. Rozluźnić ubranie, pozostawić choregowspckoju.Pizewieżćdoszpitala.
T-DESIGN. CH