str003 (5)

PIERWSZA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH

Do najczęstszych wypadków, z jakimi możemy się spotkać w laboratoriach chemicznych należą:

a)    zatrucia;

b)    skaleczenia;

c)    oparzenia.

odn. a) Zatrucia mogą być spowodowane przeniknięciem substancji chemicznej przez:

-    drogi oddechowe;

-    przewód pokarmowy;

-    skórę.

Do substancji gazowych szkodliwych dla zdrowia zaliczamy gazy drażniące i duszące, np. chlorowcowodory, chlorowce, tlenki siarki, tlenki azotu, amoniak. Powodują one kaszel, łzawienie i katar, a w dużych ilościach są nawet trujące. Tlenek węgla (i gaz świetlny, zawierający CO) jest trujący ze względu na silne powinowactwo do hemoglobiny krwi, z którą tworzy związek trwalszy od oksyhemoglobiny.

Do silnie trujących gazów należą: siarkowodór i cyjanowodór, które nawet w małym stężeniu są bardzo toksyczne. Trujące są również gazy: arsenowodór, fosforowodór i antymonowo-dór. Dwutlenek węgla nie jest w zasadzie gazem trującym, zwłaszcza w małych ilościach, ale jego nadmiar utrudnia oddychanie i przy dużym stężeniu może spowodować śmierć. Na drogi oddechowe działają także trujące pyły chromianów, związki manganu, rtęci, arsenu i krzemu.

W tych wszystkich przypadkach zatruć należy chorego umieścić w dobrze przewietrzonym pomieszczeniu, stosując w razie omdlenia sztuczne oddychanie. lako odtrutkę podaje się duże ilości mleka, następnie środki pobudzające i czarną kawę, wzywając jednocześnie w cięższych przypadkach jak najszybciej lekarza, zwłaszcza przy zatruciach H₂S i HCN.

Przez przewód pokarmowy dostają się ciecze i substancje działające żrąco lub trująco.

Żrące działanie wywołują stężone kwasy i zasady. W zatruciach kwasem podajemy duże ilości wody i odtrutkę w postaci węgla aktywowanego, tlenku magnezowego (nie podawać węglanów i środków wymiotnych!), następnie mleko, białko świeżego jaja, kleik owsiany lub lniany itp. W zatruciach zasadami podajemy słaby roztwór (0,5 %) kwasu octowego, mlekowego lub winowego i jak uprzednio mleko i białko jaja.

Do trujących pierwiastków zaliczamy przede wszystkim Hg, As, Pb, P (biały), Br₂, F₂.

W przypadku dostania się do żołądka soli metali: As, Hg, Pb, Cu, Bi, Tl, Sb, Zn, Cr, Cd, Mn - odpowiednie kationy przechodzą do krwi i powodują groźne i przewlekłe zatrucia. Pomocy udziela lekarz.

W razie zatrucia cyjankami należy natychmiast podać 200-300 g 0,1% H₂0₂ lub 10% roztworu Na₂S₂0₃, jak najszybciej zastosować dożylne podanie azotynu sodowego, a następnie tiosiarczanu sodowego, wzywając natychmiast lekarza.

- Na skórę szczególnie szkodliwie działają kwasy, wodorotlenki, brom, biały fosfor i fluorowodór. Poprzez skórę wnika wiele gazów, cieczy, rozpuszczalników oraz soli metali ciężkich.

odn. b) Skaleczenia mniejsze opatruje się czystą gazą sterylizowaną po uprzednim usunięciu z rany resztek szkła ewentualnie innych ciał obcych i oczyszczeniu rany 70% etanolem lub wodą utlenioną. W przypadku silnego krwawienia należy nałożyć opaskę uciskową powyżej rany. Opaskę uciskową można pozostawić najwyżej przez jedną godzinę.

odn. c) Oparzenia.

Oparzenia chemiczne. Skórę zawsze najpierw obmywamy silnym strumieniem wody, a następnie, w zależności od przypadku, 5% roztworem NaHC0₃ - w oparzeniach kwasami albo 1% roztworem CH₃COOH lub H₃B0₃ - w oparzeniach wodorotlenkami żrącymi. Jedynie w przypadku oparzeń stężonym H₂S0₄ kwas ten należy uprzednio zetrzeć suchą ścierką.

Szczególnie niebezpieczne są oparzenia oczu, które przemywamy wodą bieżącą, a następnie 1 % NaHC0₃ i ponownie wodą. Należy zawsze udać się do okulisty.

Oparzenia termiczne. Skórę przemywamy etanolem. Miejsce oparzone białym fosforem przemywamy 5 % CuS0₄ lub wprost tym roztworem gasimy palący się na skórze fosfor. Przy rozległych i głębokich oparzeniach, przed przybyciem lekarza, należy podawać środki przeciwbólowe i do picia słoną wodę (2 łyżeczki soli na 1 litr wody) lub słodzoną herbatę z etanolem. Natychmiast wezwać lekarza.

Porażenie prądem elektrycznym. Należy przede wszystkim wyłączyć dopływ prądu lub odciągnąć porażonego suchym drewnianym kijem lub rękoma w suchych rękawiczkach gumowych czy skórzanych albo zabezpieczonymi jakimkolwiek materiałem izolacyjnym. Następnie należy stosować sztuczne oddychanie dopóty, dopóki porażony nie odzyska przytomności i nie zaczyna oddychać, po czym położyć go na kilka godzin w zupełnym spokoju i ciepło okryć.