Psychologia ogólna09

36

Gruntownemu omówieniu poszczególnych metod poświęca się odrębne prace. 7/ tym opracowaniu noże być przydatna ogólna prezentacja metod pozwalająca zorientować się, jakie istnieją ograniczenia, które wymagają szczególnej ostrożności w interpretowaniu danych empirycznych i ukazują konieczność komplementarnego stosowania metod. Pozwoli to także zrozumieć powody zastrzeżenia niektórych technik badawczych (np. testów, eksperymentów) wyłącznie dla doświadczonych specjalistów.

Niemniej ważnym celem tej prezentacji jest podsunięcie czytelnikowi sugestii, którą z metod można i warto lepiej poznać, by swą wiedzę o innych i o sobie samym uporządkować i ugruntować.

W psychologii stosuj.e się metody zaczerpnięte z nauk przyrodniczych; metody te to obserwacja i eksperyment. Stosowane w niezmienionej postaci stanowią metody niespecyficzne. Natomiast dzięki swoistemu dostosowaniu do przedmiotu badań niektórych elementów procedury obserwowania i eksperymentowania stają się właściwymi i specyficznymi metodami, jak np. samoobserwacja i eksperyment naturalny. W psychologii pojawiły się jednakże metody i techniki badawcze specyficzne tylko dla niej, lub pierwotnie opracowane wyłącznie dla niej. Należą do nich testy i wywiad psychologiczny. Ponadto w badaniach psychologicznych korzysta się z ankiet, kwestionariuszy, analizy wytworów działalności ludzkiej. Wszystkie, te metody obok niewątpliwych zalet.posiadają wady rzutujące na zakres wykorzystania i sposób interpretowania..wyników.

r

3. Metody niespecyficzne dla psychologii

a) Obserwacja

Podstawową metodą badawczą szeroko stosowaną w psychologii jest obserwacja naukowa. Jej wartość także na gruncie tej nauki jest bezdyskusyjna. Wykorzystywana jest w badaniach nad istotą, właściwościami i uwarunkowaniami procesów psychicznych zarówno w psychologii teoretycznej jak i stosowanej. We wszelkich badaniach psychologicznych nie można zlekceważyć obserwacji jako źródła informacji. W odniesieniu do części zagadnień jest ona metodą poć&awową a nawet jedyną, w pozostałych - metodą towarzyszącą, uzupełniającą, służącą kontroli.