s 10 11

Niby jakich cudowne ptaki z bajek śpiewały książki, śpiewały o tym, jak różnorodne i bogate jest życie; jak śmiały jest człowiek w swym drżeniu do prawdy i dobra. Z biegiem czasu coraz zdrowszym, coraz bardziej rześkim oddechem napełniało się moje serce. Stawałem sic spokojniejszy, mocniej wierzyłem w siebie, coraz mniej uwagi zwracałem na nieustanne przykrości w życiu.

Każda książka stanowiła jeden mały Stopień, po którym wchodziłem od zwierzęcia do człowieka ku zrozumieniu lepszego życia I pragnieniu takiego właśnie życia".

Dlatego Gorki, którego słowa będą tu nieraz przytaczane ze względu na wyjątkową rolę, jaką książka odegrała w jego trudnym i pięknym życiu, kończy swą książkę Jak liczyłem si(... takim gorącym wezwaniem: „/. głęboką wiarą w prawdziwość mego przeświadczenia mówię tło wszystkich: kochajcie książkę, bo ona, jak przyjaciel, pomoże wam zorientować się w pstrej i burzliwej plątaninie myśli, uczuć, zdarzeń, ona nauczy was szacunku dla siebie i dla człowieka, ona uskrzydli wasz rozum i serce miłością i do człowieka. i do świata...

We wszystkim, co zrobił i nadal robi człowiek, w każdej rzeczy tkwi jego dusza. Najwięcej tej czystej i szlachetnej duszy jest w nauce, w sztuce, najpiękniej i najzrozmnialej przemawia ona w książkach".

• •

Wypadło nam żyć w niezwykłej epoce.

Osiągnięcia techniki otwierają nową erę w dziejach ludzkości, a zarazem stwarzają zagrożenie dla samego jej istnienia. Ścierają się różnorodne systemy filozoficzne, postawy polityczne i założenia ustrojowe. Kraj nasz dąży do zbudowania systemu sprawiedliwości społecznej, ale wiemy, jakim kosztem się to odbywa. Jednocześnie zdajemy sobie sprawę, że jeżeli chcemy wyjść / tej próby zwycięsko, musimy tak wychować młodzież, aby z pełną świadomością i lepiej od obecnego pokolenia dorosłych budowała dalej socjalizm.

Praktyka wychowawcza wskazuje, że te słuszne postulaty niełatwe są do zrealizowania. Przeżywamy okres szczególnie trudny: na każde dziecko oddziałują liczne, często sprzeczne wpływy wpływ domu, szkoły, rówieśników, ulicy. Ujemne strony naszego życia obok niewątpliwych osiągnięć, cały skomplikowany splot czynników politycznych, ekonomicznych, wychowawczych. które trudno byłoby tu analizować, sprawia, że niejedno dziecko staje zagubione w tym labiryncie wymagań, oddziaływań i poglądów.

Przeprowadzić dziecku przez te wszystkie niebezpieczeństwa, sprawić, by ide szukało ucieczki przed trudnościami życia w cynizmie lub izolacji od rzeczywistości, by wyrosło silne, ze skiystalizowanym, postępowym poglądem na świat, by wchłonęło z dawnego dorobku ludzkiego w zakresie kultury i etyki te wartości, które są cenne i trwale, by przy tym postawa jego wobec życia była czynna i pełna optymizmu to sprawa niełatwa. Stanowi ona jednak zadanie rodziców wobec dziecka i kraju.

Wierzymy, że w pracy wychowawczej pomoże nam książka i że pomoc la będzie wielostronna i istotna.

(Jakie nadzieje wiążemy z oddziaływaniem książki mi dzieci? Czego oczekujemy od niej n

Chcemy, aby dzieci poznały ło, co popizcz długie wieki rozwoju literatury powstało z rzeczy przeznaczonych lub dostępnych dla nich najlepszego i najpiękniejszego, co jo wprowadzi wc wspólny krąg kultury i zwiąże mocnymi więzami wspólnych przeżyć I wzruszeń. Chcemy, aby poznały skarby twórczości ludowej i twórczości wielkich pisarzy, aby przeżyły szlachetność myśli I piękno w nich zawarte.

Zależy nam na tym, aby książki, które dajemy dzieciom, budziły w nicli pragnienie wiedzy i uczyły pracy myśli. Aby pozwalały rozwijać się różnorodnym zainteresowaniom, a wśród nich krystalizować się zainteresowaniom najgłębszym, wyznaczającym drogi przyszłej minki i pracy.

Pragniemy, aby zainteresowania, które się budzą pod wpływem książek, nie pozostawały jedynie w sferze intelektu, a przeżycia uczuciowe w sferze emocji i doznań estetycznych, lecz by wszystkie wyniesione z lektury prze-żyda łączyły się ściśle z dziedziną woli, by oddziaływały na postępowanie I charakter dzieci. Chcemy wierzyć, że postacie bohaterów od baśniowego dobrego syna, który idzie po „wodę żywą" dla chorej matki, poprzez greckich herosów, popizcz postacie ludzi walczących o postęp społeczny, wielkich artystów, uczonych i podróżników aż do bohaterów z okresu ostatniej wojny zdolne są zapalić wyobraźnię młodzieży i słać się wzorem, według którego zapragnie /ma kształtować swoje życie. Że nauczą ją hurtu i umiejętno ci pokonywania wszelkich przeszkód w dążeniu do wytkniętego celu.

*

Chcemy, aby książki nic odrywały od życia, lecz łączyły z nim, aby ukazywały dzieciom właściwe miejsce w tym splocie warunków, w których im żyć wypada.

Dzieci nasze muszą zdecydowanie stać po stronie tych, którzy walczą o pokój i postęp społeczny i to również powinna wskazywać im książka.

Jednocześnie książka powinna uczyć dzieci miłości do kraju, dumy z pięknych kart jego przeszłości, budzić gorącą chęć wzięcia udziału wc wspólnym trudzie, wzniecać miłość do polskiej mowy i przyrody, pogłębiać znajomość polskiej literatury i kultury.

Sądzimy leż, źc oprócz wielkich idei i dążeń książka może kształtować w dzieciach ważną umiejętność współżycia z ludźmi w sprawach zwykłych, • odziennych, ukazywać piękno przyjaźni i miłości, budzić uczucia huniaui-torm i poszanowanie godności ludzkiej. Może uczyć dostrzegania piękna życia, cieszenia się urokiem przyrody i sztuki.

Wreszcie książka jest niewyczerpanym źródłem przyjemności, źródłem najbardziej kulturalnej rozrywki. Chcemy, aby dzieci czytały, gdyż. dzięki temu icłi życic stanic się ciekawsze; chcemy, aby mogły uważać swe dzieciństwo i młodość za bogate i szczęśliwe również dlatego, że daty im możność