Scan0037 3

etOWN£.«iTŁpy_JMW

Ekumena - obszar stale zamieszkany prze: człowieka i użytkowany przez niego gospodarczo Anekumena - obszar niezamieszkały przez człowieka ze względu na warunki naturalne Subekumena sparaekumena) - obszar częściowo zamieszkiwany i wykorzystywany gospodarczo

Oeterminizm geograficzny - socjologiczny kierunek przypisujący środowisku geograficznemu główną lub wyłączną rolę w kształtowaniu rzeczywistości społecznej {Ratzel, Buckie)

Nihilizm geograficzny głosi, że zależności między życiem człowieka i naturą nie istnieją lub istnieją w minimalnym stopniu. Warunki żyda człowieka zależą, według r.ihiiistów, głównie od stabilności polityczne;, rozwoju naukowo-technicznego i porządku prawnego.

Posybilizm geograficzny - jedna z koncepcji wyrażających wzajemny stosunek środowiska przyrodniczego i człowieka, zakładająca równowagę i wzajemną zależność czynników naturalnych i społecznych

Czynniki wpływające na osadnictwo

1.    Zewnętrzne:

•    Środowisko przyrodnicze

2.    Wewnętrzne

•    Historyczno - polityczne

•    Administracyjne

•    Społeczno - gospodarcze

środowisko orzyodnicze - (naturalne) obejmuje zespół naturalnych elementów będących ze sobą w ścisłym powiązaniu i otaczających wszystkie organizmy żywe. Jest w ciągłej i dynamicznej interakcji z człowiekiem i składa się z wody, klimatu, rzeźby terenu, budowy geologicznej, gleby oraz organizmów żywych. Na przestrzeni czasu czynnik miejsca zmienia się w swoim relatywnym znaczeniu. Do zaistnienia osadnictwa niezbędne są takie elementy jak woda, opał, żywność i dogodne miejsce do egzystencji.

Miary dostępnośd terenu do zamieszkania człowieka: wysokość nad poziomem morza, klimat, dostęp do wody, ukształtowanie terenu, oddalenie od zbiornika morza lub oceanu, dostęp światła.

Wskaźnik marymzacj! - procent ludności mieszkającej do S)km od wybrzeża morskiego (Australia - 80%, Afryka - 13-

20%).

Cywilizacje powstałe przy r$e|<ach nazywa się potamicznyrnj (dolina Nilu, Mezopotamia), natomiast te przy „morząca i^lasojcjijytri (cywilizacja grecka). Klimat uważano za czynnik najbardziej decydujący o rozmieszczeniu ludności diatago mamy do czynienia z deierminizmem klimatycznym.

Najwyżej położo^mias^

3.    La Paz    n.p.m. 4,

4.    Quito    ⁿ-P-^m- 41 $

5.    Bogota    mmjj.m. ^ f/V\

Wpływ środowiska jest zmienny i nie determinuje osadnictwa

Hexu<.    rm m..p^

Czynniki społeczno-gospodarcze - podstawowe w rozwoju osad ludzkich, wpływają na sposób i warunki życia, stopień skupienia i rozproszenia osadnictwa, na funkcje jednostek osadniczych. Fazy rozwoju społeczno-gospodarczych:

-* Agrarna (rolnicza) - proces przemiany rolnictwa tradycyjnego w rolnictwo nowoczesne [V/1-V1II w.j Industrialna - rozwój przemysłu i okres wielkich wynalazków -► Postindustriaina - oparta na nowoczesnej technice i zaawansowanych technologiach

Ród - zespół ludzi powiązanych więzami pokrewieństwa tworzący całość osadniczą, majątkową i produkcyjną. Zamieszkiwał przeważnie jedną osadę.

Plemiona - połączone rody, na czele którego stał naczelnik

Jfospólnotfl terytorialną (w Polsce - Opole) - forma organizacji społecznej u ludów słowiańskich i nie tylko, na dość znacznym obszarze

Czynniki administracyjne - powstawanie miast regulowane jest odpowiednimi przepisami Czynniki polityczno-religiine - menonici w Polsce, yiszuw żydowskie

5