Scan Pic0004 2

Utlenienie to reakcja chemiczna, w której jakiś atom (lub ich grupa) przechodzi z niższego na wyższy stopień utlenienia.

Nazwa ta ma charakter bardzo umowny, gdyż w praktyce, każdej reakcji utlenienia musi towarzyszyć jakaś reakcja redukcji. Łącznie takie procesy nazywa się reakcjami redoks.

W praktyce, daną reakcję nazywa się utlenieniem, gdy struktura głównego substratu i głównego produktu różnią się tylko tym, że jedna niewielka grupa lub pojedynczy atom zwiększył w jej wyniku swój stopień utlenienia, kosztem redukcji prostego związku zwanego w tym przypadku środkiem utleniającym.

Np.:

2 CH3CH2OH + 0₂ ~> 2 CH3COOH (C przechodzi z +1 do +3, a tlen z 0 do -2). Silnymi środkami utleniającymi są:

•    nadtlenki

•    kwasy (np. kwas azotowy)

•    nadmanganiany i chlorany

•    ozon,

•    gazowy fluor, chlor, brom i jod

Redukcja (inna nazwa elektronacja) to proces, w trakcie którego atom lub ich grupa przechodzi z wyższego na niższy stopień utlenienia.

Każdej redukcji musi towarzyszyć utlenienie. Łącznie takie procesy nazywa się reakcjami redoks.

W praktyce, daną reakcję nazywamy reakcją redukcji (zwłaszcza w chemii organicznej), gdy struktura głównego substratu i głównego produktu różnią się tylko tym, że jedna niewielka grupa lub pojedynczy atom zmniejszył w jej wyniku swój stopień utlenienia, kosztem utlenienia, zwykle nieorganicznego, prostego związku zwanego w tym przypadku środkiem redukującym.

Np. w reakcji

stopnie utlenienia: 0    +1+6-2    +1+6-2    +4-2    +1-2

Ag + H₂S0₄ —+ Ag₂S0₄ + S0₂ + H₂0 redukcji z +6 stopnia utenienia na +4 podlega siarka, a w reakcji

CH3COOH (kwas octowy) + NaH (wodorek sodu, środek redukujący) — > CH₃CHO (aldehyd octowy) + NaOH

redukcji podlega węgiel (C), który przechodzi z +3 do +1 stopnia utlenienia, jednocześnie utlenieniu podlega wodór (H) z -1 do +1 stopnia utlenienia

Silnymi środkami redukującymi są wodorki metali alkalicznych, wodorosilany, wodoroborany, wodorosiarczki i ich kombinacje.