Rozdział XIV Charakterystyka najważniejszych pierwiastków bloku s, p, d,
f układu okresowego. Zmienność właściwości związków w grupach i okresach
Doświadczenie 1. (str. 182) Otrzymywanie wodoru i badanie jego właściwości
a) Do probówki wsyp kilka granulek cynku. Umocuj probówkę łapą w statywie. W krystalizatorze z wodą umieść odwróconą do góry dnem i wypełnioną całkowicie wodą drugą probówkę. Wlej ok. 7 cm1 2 3 4 5 rozcieńczonego kwasu chlorowodorowego do probówki pierwszej, zamknij ją korkiem z wężykiem, a wydzielający się gaz (wodór) zbieraj w probówce drugiej. Nie zbieraj pierwszych porcji gazu, ponieważ będzie to powietrze znajdujące się w probówce i wężyku. Probówkę wypełnioną wodorem wyjmij następnie z wody i trzymaj dnem do góry. Do jej wylotu zbliż zapalone łuczywko. Zapisz obserwacje i równanie reakcji chemicznej w zeszycie.
b) Do zlewki wiej wodę (ok. | objętości zlewrki) i dodaj 2-3 krople fenoloftaleiny. Na zlewkę nałóż lejek z wężykiem. Z butelki wyjmij ostrożnie pincetą lub szczypcami kawałek sodu (nie bierz go palcami!) i osusz go na bibule. Nożem odetnij kawałek metalu wielkości ziarna zboża. Uchyl lejek i wrzuć do zlewki odcięty kawałek sodu. Wodór zbieraj w probówce jak w doświadczeniu poprzednim. Probówkę wypełnioną wodorem wyjmij następnie z wody i trzymaj dnem do góry. Do wylotu probówki zbliż zapalone łuczywko. Zapisz obserwacje i równanie reakcji chemicznej w zeszycie.
Obserwacje
a) Gdy cynk reaguje z kwasem solnym, wydziela się bezbarwny i bezwonny gaz. Gaz ten spala się z charakterystycznym odgłosem.
b) Gdy sód reaguje gwałtownie z wodą, wydziela się bezbarwny i bezwonny gaz spalający się z charakterystycznym odgłosem.
Wnioski
82
Reakcja cynku z kwasem solnym zachodzi zgodnie z równaniem:
Zn + 2HC1->ZnCL> + H2T
Reakcja sodu z wodą zachodzi zgodnie z równaniem:
2Na + 21^0-» 2NaOH + tk,T
Oba zbadane procesy prowadzą do otrzymania gazowego wodoru.
Wodór jest gazem palnym.
Wodór jest gazem lżejszym od powietrza (nie wylewa się z probówki trzymanej dnem do góry).