skanowanie0004 7

tnhowitć •mcm i.mlrn- 1. l i:,/J ••/.ibict.M komuś mI.j, I»c/|*i.i\viim* jcg«» wl.r.imsc , r.r.ihu , Kij*»» — (    ) 2. \i'hf    «iismv«u / wytnlusk budowę kupiilm.iu;} w ulu powlonnjij

v I    (.. ).

<lrtik -iiu iii. />/*(/•> 1. ^sporządzenie odbitek tekstu lub ilustracji (...)» (...) 2. vws/elkie wid.iw m«iwa drukowane (...)» (...) & druk. Druk akcydensowy (...) Druki reklamowe (...)

■.i Diuk i urzędowe (...) A Druk ścisłego zarachowania (...).

Podobne motywacje ma ukazywanie w USJP słownictwa mającego powszechny /akics ii/ycia (tz.w. słownictwa podstawowego, wspólnego różnym odmianom |n»l\/. /v/iiv). słownictwa należącego do starannych odmian polszczyzny (np. słownictwo książkowe, naukowe, urzędowe) oraz słownictwa potocznego. Chodzi Umiem o przedstawienie różnych rejestrów słownictwa (por. przytoczone wyżej pi/Yklutly).

/ opolnym charakterem USJP wiąże się także przyjęcie zasady, że nadrzędnym kiyirumii dubom materiału leksykalnego i hierarchii znaczeń jest kryterium zakresu i.lopni.n upowszechnienia. Dlatego np. w haśle katedra <gr. ka tlić dra krzesło, Młil/ruu*' kolejność znaczeń jest następująca: 1. *w Kościele katolickim: główny l om mi dicce/ji (...)», 2. urz. «jednostka organizacyjna w szkole wyższej (...)». i A.wrf.*/. -stół. pulpit wykładowcy (...)», choć nie jest to zgodne ani z etymologią, .im / wcześniejszymi ujęciami słownikowymi. W tym wypadku jednak USJP oddaje lun ;ik Inę znaczeń /godnie z ich funkcjonowaniem we współczesnych przekazach

ie/vko\\ vclr

In. ze IISJP jest słownikiem ogólnym znajduje również odzwierciedlenie w zakresie opr.u U* k sy k ng i a llezncgo zawartych w nim haseł. Opis len dotyczy nic tylko /iM/iiic-uwatiia /nac/eniowego, etymologii, synonimów, przynależności hasła do odpowiednie) klasy słownictwa, ale olłejmujc także (jeśli jest to potrzebne zc w / piętIow normatywnych) informacje dotyczące wymowy, pisowni, odmiany, składni i pi.igmniyki jpor. 1.5.4. Przykłady fragmentów' artykułów' hasłowych obrazujących składniki i układ artykułu hasłowego w USJPJ.

I U. I ISJP jest słownikiem ekstensywnym i selektywnym. Oznacza to. że zawiera on obtity /hiói haseł, charakteryzujących słownictwo współczesnej polszczyzny • ipolin |. ale zarazem oznacza, że w USJP nie uwzględniono całego współczesnego z.r.»»lmi leksykalnego, który poddano selekcji. Jak już zaznaczono, USJP obejmuje bez mała I NIM HM) haseł, jest więc - po Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego długim co do obszcrności spośród słowników, których edycje ukazały .się w o-.i.iiium pięćdziesięcioleciu.

W /amin zeniii redakcyjnym USJP jest słownikiem przeznaczonym dla ogółu u/Yikoumkow języka polskiego, uwzględniającym różne ich gmpy społeczne i /io/uu owany stopień przygotowania do korzystania ze słownika USJP nic jest więc •.luwnikirin si>ee jalistyeztiyin. adresowanym tylko cło językoznawców i leksykografów, le i / n*si słownikiem, kloty stara się uwzględnić pewną średnią potrzeb mówiących i piszących po polsku, jeśli chodzi o wiedzę o slowuielwie, a także łąez.ity zakres ich himpiMeiu p ię/vkowej.

Ii-.li jednak pi/v|ąv. ze wspolt ze.sme w obiegu lęzykowynt funkcjonuje około MHMHIM inliiMsick słownikowy li (duże słowniki oitogiatu zue m\ zględma|.| laką właśnie In/be liąscll, lo lalwo nm/nu stwicid/u . ze U.SIP /awieia blisko »()';

slouinelwn współczesnej pol.s/c/.y/ny. Jest In /Inut dti/.y i z |>cwuosci:| lepre/en l.ilywny dla obecnej ta/.y io/\voju języka |>n!skiepo. jednakże jogo dolmi wymagał •••leki ji według określonego kryterium. W wypadku USJP jest 10 kryterium zakresu (stopnia) upowszechnienia słownictwa. Jest ono określane na podstawie notacji słownikowych (w tym w słownikach frekweneyjnych). zarejestrowaniu w karlo len* Redakcji Słowników Języka Polskiego PWN i w Korpusie Języka Polskiego l’WN oraz w innych źródłach cksccrpcji, stanowiących podstawy źródłowe USJP |/nh. 1.7.1.

Przyjęcie takiej zasady określenia ekstensywności i selektywności zasobu USJP. d.-ici minuje (o, ze jako hasła występują jednostki słownikowe, które: u> są powszechne mają duży zakres występowania w obiegu językowym; l») są utrwalone w przekazach różnych grup społecznych, posługujących się |N.|s/.ęzyzną ogólną, choć mają mniejszy zakres występowania, np. słownictwo l -uzkowe. urzędowe, charakterystyczne dla publikatorów;

•    > są podstawą ciągłości przekazu kulturowego, naukowego i technicznego, np i. w historyzmy, słownictwo utrwalone w tekstach artystycznych - m.in. niektóre

tyzmy i wyrazy podniosłe, część słownictwa specjalistycznego - terminologia m/uych dziedzin nauki i techniki;

»h weszły do szerszego obiegu językowego w ostatnim dwudziestoleciu i ich

•    icg /większa się, np. słownictwo potoczne, nowe zapożyczenia z języków ••IhnoIi. zapożyczenia z nieogólnopolskich (społecznych i terytorialnych) odmian !•••! ./e/yzny.

I ak rozumiana zasada ekstensywności i selektywności USJP znajduje odniesienie u.mno do nowych jednostek słownikowych pod względem formalnym, e/.yli •i. ••logizinów. jak i do nowych znaczeń jednostek słownikowych, czyli ncose

•    •i-««i1 \/mów.

i i I. USJP jest słownikiem synchroniczno-diachronicznym. Języko/nawsiwo u* lnoniczne opisuje język w pewnym przekroju czasowym, traktuje dany etap

•    • '"tu języka jako skończoną całość bez uwzględniania wcześniejszych la/

••locji. W tym kontekście USJP statycznie obejmuje opisem wyselekcjonowany

•    "i* słownictwa polszczyzny |zoh. 1.3.3.| w okresie po PJ45 r.. a więc w 2. połowu-*• w . bez zaznaczania wewnętrznych cezur chronologicznych i sygnalizowania

i» itdciicji rozwojowych. Na lej samej /usadzić występują /.atom w USJP np. hasła niMnliif/ blgbitowlec bltnlk błtcts rockman; bazooka katiusza i rnklotn

•    I* 'li i\c/ua); telefon telewizor wideo Internet, chociaż wiadomo, że pojawiły się •*•• w |n»ls/czvżnic minionego pięćdziesięciolecia w lożnym czasie i /e ro/u.»

i ••>••.1 ich ..kariera".

•    ^:MP mc jest jednak po/buwiony ełenienlów opisu diarlirouie/nrgn. uw/jdęd •u n i'« }•• i dynamikę io/.wo|u języka, c/yli zachodzenie /mian językowych, /uwicia !••••' i* ni w wyhor/e słownictwo archaiczne, jeśli lunkcjomijc jcs/r/c wspnli /.cmiic

•    -ui.j/kueii Irn/cologic/nycli. np. tupot <m7/. -stół {przykryły zielonym Mikneiiii. i*i v Innym loi /ą się jakieś obrady- d/is tylko we //*/.:. :> pot. Iłve, po|uwn się.

»> ii* się im łapci ic (.),•• Mice cos na la|jeeie ( .1; slowmclwo jn/eslai /ale. kloir •'    i*.|^,n|c |«v./c/r w wv|unvu*tl/.iacli osob /c slais/yt h pokolen i w lek starli hlcialm\

l*i* l u* | nj' bnwlnlolit -salon-. komora bankicl. pi/V|ciu\ i li /la-. I wmloln •sławna