skanuj0006 (Kopiowanie)

t

t

Wi

ni

m

ki

C(

ai

o:

si

L

ti

d

s

r

b

s

a

c

2

1

10.2.    Obliczanie pola pod krzywą stężenie — czas............242

10.3.    Oznaczanie dostępności biologicznej z danych stężenie — czas ....    244

10.4.    Efekt pierwszego przejścia ....................248

11.    Wykorzystanie danych farmakokinetycznych do ustalania schematu dawkowania

leków — A. Danek . . . .......................251

11.1.    Dawkowanie leków w schorzeniach nerek..............254

12.    Interakcja leków — J. Krupińska....................258

12.1.    Interakcja    w    zakresie    wchłaniania z przewodu pokarmowego.....260

12.2.    Interakcja    w    zakresie    wiązania z białkami osocza lub tkanek.....262

12.3.    Interakcja    w    zakresie    transportu przez błony biologiczne.......264

12.4.    Interakcja    w    zakresie    biotransformacji.............. 265

12.5.    Interakcja    w    zakresie    wydalania substancji leczniczych........268

Piśmiennictwo ogólne.........*................272

Piśmiennictwo szczegółowe.......................272

Skorowidz rzeczowy...... 276

1

1

]

<

l

\

1. PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE

Termin biofarmacja pojawił się w piśmiennictwie farmaceutycznym po raz pierwszy w 1961 r. J.G. Wagner, autor artykułu pt. Biopharmaceutics, powołując się na faktycznego inicjatora tego nowego kierunku nauk farmaceutycznych G. Levy’ego, termin ten definiował w sposób następujący:

„Biofarmacja obejmuje badanie zależności między rodzajem i intensywnością działania biologicznego obserwowanego u zwierząt i ludzi a następującymi czynnikami:

1)    charakterem chemicznym substancji leczniczej (ester, sól, kompleks itp.),

2)    stanem fizycznym, wielkością cząstek i wielkością ich powierzchni,

3)    obecnością lub brakiem substancji pomocniczych,

4)    typem postaci leku, w której podawana jest substancja lecznicza,

5)    technologicznymi czynnościami farmaceutycznymi zastosowanymi do wytworzenia postaci Icku”.

Definicja ta ulegała różnym ewolucjom, podobnie jak i definicje wielu dalszych pojęć pochodnych. Mimo że takie organizacje, jak Akademia Nauk Farmaceutycznych Amerykańskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, Światowa Organizacja Zdrowia oraz Międzynarodowa Federacja Farmaceutyczna podejmowały próby ujednolicenia terminologii oraz jednoznacznego zdefiniowania tych pojęć, do dnia dzisiejszego tego nie uzgodniono,

0    czym świadczą podręczniki lansujące własne definicje, np. Rowlanda

1    Tozera.

Poniższy przegląd podstawowych pojęć i definicji opracowany został głównie na podstawie propozycji Komitetu Biofarmaceutycznego Rady Nauk Farmaceutycznych FIP, przy uwzględnieniu jednak pewnych modyfikacji sugerowanych przez innych autorów. Dla ułatwienia polskiemu czytelnikowi posługiwania się piśmiennictwem obcojęzycznym, dla każdego terminu podano określenie w języku angielskim i niemieckim. Celem rozdziału jest zapoznanie czytelnika z pojęciami stosowanymi w rozważaniach zamieszczonych w dalszej części książki.

Biofarmacja (ang. biopharmaceutics, niem. Biopharmazie) stanowi ogniwo pośrednie między technologią farmaceutyczną a terapią. Zajmuje się fizycznymi i chemicznymi właściwościami substancji leczniczej i postaci leku oraz działaniem biologicznym leku¹ i/lub preparatu farmaceutycznego po podaniu, to jest dostępnością biologiczną dla organizmu człowieka lub

1

Ścisłego zdefiniowania zakresu pojęć wymagają terminy: substancja lecznicza, lok, postać Icku i produkt farmaceutyczny.

Substancja lecznicza (drug) jest to związek o określonej budowie chemicznej (lub mieszanina związków), wyodrębniony z surowca farmaceutycznego lub otrzymany syntetycznie, o właściwościach i stopniu czystości określonych w monografiach szczegółowych

Pojęcia i definicje 11