skanuj0067

68 Rozdział 5.

= 490 N (50 kG) przy skali A. Stożek diamentowy pod działaniem siły F = = Fi + Fo zagłębia się - licząc od linii odniesienia - na głębokość h. Czas działania siły Fi jest znormalizowany i zapewnia go odpowiedni mechanizm przyrządu. Na skutek właściwości sprężystych badanego materiału trwałe zagłębienie stożka ulega pewnemu zmniejszeniu o wielkość e. Jej wartość występuje w przedziale 0 < e < h. Jeżeli e = 0, jest to materiał idealnie sprężysty, gdyby e = h, to materiał wykazywałby idealne właściwości plastyczne. Metoda Roc-kwella oparta jest na wykorzystaniu właściwości plastycznych materiałów. Siła wstępna Fo ma na celu zablokowanie odkształceń sprężystych, które byłyby źródłem błędów pomiarowych. Odczytu pomiaru twardości dokonuje się na skali C (czarnej) czujnika zegarowego.

Rys. 5.10. Fazy pomiaru stożkiem

Pomiar kulką stalową średnicy 1/16"

Do pomiaru, jako wgłębnik, używana jest kulka stalowa - hartowana, średnicy 1,5875 mm, czyli 1/16". Pomiar wykonuje się na tym samym przyrządzie, po zamianie wgłębnika diamentowego na wgłębnik z kulką. Wielkość siły wstępnej Fo nie ulega zmianie i wynosi 98 N. Zmienia się siła główna Fi = m. 883 N (90 kG) dla skali B i Fi = 490 N (50 kG) dla skali F. Czas działania siły głównej również nie ulega zmianie. Wartość stałej K ulega zmianie i wynosi K = 130.

Twardość przy badaniach kulką określa się zależnością:

HRB (HRF) = 130 - e.

Schemat pomiaru kulką przedstawia rys. 5.11.

Przy pomiarze kulką największa głębokość, na jaką może wgłębić się kulka, wynosi 0,26 mm. Wynik pomiaru odczytuje się na skali B (czerwonej) czujnika.