skanuj0274

68 Rozdział 2 Podstawowe koncepcje formułoa.ai

Cel działalności przedsiębiorstwa jest wielkością niejednorodną, trudną do jednoznacznego określenia i skwantyfikowania, jest wielkością agregatową różnych współzawodniczących ze sobą celów cząstkowych ze względu na ich wymiar ekonomiczny i pozaekonomiczny oraz na ograniczoność środków. Główną przesłanką, z której wyprowadza się cel gospodarowania, jest typ własności środków produkcji.

Koncepcja systemu celów wymaga ustalenia racjonalnej relacji między własnymi potrzebami podmiotu (właścicieli, kierownictwa, pracowników) a wymogami otoczenia. Wymiar ekonomiczny celu dotyczy różnorodnych postaci efektywności działania podmiotu (wolumen produkcji, wartość sprzedaży, rentowność produktywność itp.). Wymiar pozaekonomiczny celów odnosi się do kontekstu organizacyjnego, społecznego, etycznego, biologicznego, ekologicznego, politycznego itp.³⁹. We współczesnej literaturze dominują koncepcje tzw. celu niejednorodnego. Oznacza to, że funkcja celu przedsiębiorstwa nie stanowi wyraźnego dążenia do osiągnięcia ekstremum jednej wielkości ekonomicznej (np. maksymalnego zysku), lecz jest wypadkową osiągnięcia jednostkowych celów w różnych zakresach działania. Wynika z tego, że cel działania przedsiębiorstwa jest zbiorem różnych celów cząstkowych, spośród których swój wymiar znajduje cel ekonomiczny (ilościowy, jakościowy, rozwojowy), tworzący syntetyczny wyraz misji przedsiębiorstwa. Cele ilościowe długo- i krótkookresowe dotyczą najczęściej określonego udziału w rynku, czy też wartości przyszłej sprzedaży, mają również kontekst jakościowy odnoszą się bowiem do jakości postrzeganej przez klientów. Na szczególną uwagę zasługują cele rozwojowe, które odnoszą się do elementów zarządzania strategicznego, a tym samym długookresowego ujęcia celu funkcjonowania biznesu.

Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarujący (system - instytucja) ma własny cel, który określa kierunek jego działalności. Brak jasno sformułowanego celu lub ich mnogość bądź duża zmienność mogą stanowić przeszkodę w efektywnym działaniu podmiotu. Celem przedsiębiorstwa jest nakreślony przyszły stan zdarzeń (zmiennych), które pragnie uzyskać podmiot, a więc zmienna ekonomiczna (zmienne) dotycząca jego działalności, będąca przedmiotem podstawowego zainteresowania kierownictwa, a tym samym podstawowym kryterium wyboru decyzyjnego i sposobu postępowania⁴⁰. Wspomniane kategorie celów funkcjonowania przedsiębiorstw wskazują na złożoność procesu formalizacji celów składających się na system dążeń podmiotu, nazywany misją (por. rysunek 2.7.). Można sądzić, że w formułowaniu celów przedsiębiorstwa (strategicznego celu głównego i strategicznych celów pochodnych) powinna występować określona współzależność i kierunkowa zbieżność między określonymi zmien-

³⁹    A. Stabryła, s. 43.

⁴⁰    L. Balcerowicz, Socjalizm - kapitalizm - transformacja. Szkice z przełomu epok, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 111.

e eymi (np. między maksyma malizacją dochodowości ka Strategiczny cel główny jesf zacji spośród wiązki celów I stwa. Wskazuje na kieruna fcanej projekcji strategiczna ze względu na ich ważnad nego.

Celu przedsiębiorstwa ■ Ijbóre ono pełni w społeczeń feaościowy, przedmiotowy d mówiąc wynika z założoneg ■►zęba rozważać zawsze-w p i szego wynika, że celom pn Między celami a funkcjami! l jcza prawidłowość doboru d cji), adekwatnych do zapnoji m W systemie gospodaridj Mów w szerokiej skali, leczl rynkowej, które nierzadko m rynkowych, zgodnie z klasyi realizacji własnych, partykd rzecz interesu ogólnego. Zal

■    motywów, którymi kierują sfl I Z punktu widzenia stratę

^ nych jest trudnym, ale konie* specyfiki i dziedziny dziad celów strategicznych funke* słonej integracji poszczególn rycznej zgodności między pa w procesie realizacji strategii. f W procesie formalizacji c (obok kwestii systemu warte growania poszczególnych str growanego zbioru celów w < model R. Oldcoma, który P°i zacji nierynkowych według ■ - przetrwanie,

■    dostarczanie produkcji (usi

41

R. Oldcom, Management, Maq