Oznaczanie składu eranulometrycznego: w celu oznaczenia rozkładu wielkości cząstek próbkę należy rozłożyć na płaskiej powierzchni lub na dłoni. Wymiary cząstek próbki należy porównać ze standardami uziamienia obejmującymi wydzielenia zawierające materiał o różnych przedziałach wymiarów cząstek zgodnie z Tablicą 3 (Tab.l. PN-EN ISO 14688).
Ponieważ poszczególne cząstki pyłu i iłu nie są widoczne gołym okiem, do oznaczenia cech takiego gruntu należy stosować następujące metody:
• oznaczanie drobnych cząstek
• oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym
• oznaczanie dylatancji pyłu i iłu
• oznaczanie plastyczności.
Oznacznie kształtu cząstek: w przypadku grubych frakcji, opisuje się kształt cząstek w nawiązaniu do ich stopnia obtoczenia (który wskazuje na stopień zaokrąglenia krawędzi i naroży), ich ogólny kształt i charakter powierzchni. Terminy stosowane w opisach, wykorzystywane zwykle do żwiru lub grubszych frakcji, podano w Tablicy 4.
Tab.6.1. Terminy określające kształt cząstek.
Parametr |
Kształt cząstki |
OSTROŚĆ KRAWĘDZI - STOPIEŃ OBTOCZENIA |
Bardzo ostrokrawędzisty Ostrokrawędzisty Słabo ostrokrawędzisty Słabo obtoczony Obtoczony Dobrze obtoczony |
FORMA |
Sześcienna Płaska Wydłużona |
CHARAKTER POWIERZCHNI |
Szorstka Gładka |
Oznaczanie drobnych cząstek: przy oznaczaniu składu gruntu drobne frakcje występujące w małej ilości w próbce należy wypłukać, a grubszą pozostałość opisać na podstawie wymiarów i kształtów cząstek, rodzaju materiału i innych specyficznych składników. Czas trwania i dokładność procesu przemywania oraz badanie otrzymanego osadu wskazują na rodzaj i zawartość procentową frakcji drobnych.
Oznaczanie barwy gruntu: Barwa gruntu często wskazuje na skład materiału i jego rozkład. Barwa pozwala rozróżnić grunty mineralne i organiczne. Z uwagi na fakt, iż wiele gruntów zmienia szybko swoją barwę na powietrzu, ważne jest, aby barwy określać na świeżo odsłoniętej powierzchni przy pełnym świetle dziennym. Zaleca się, aby zawsze odnotowywać takie zmiany barwy, jak te w następstwie utleniania bądź wysuszania.
W celu poprawy zgodności opisów przez różne osoby wskazane jest stosowanie wzorcowej skali barw.
Tab.6.2. Oznaczanie wytrzymałości w stanie suchym:
Rodzaj testu |
Pył (Si) |
Pył/Ił (Si/Cl) |
Ił (Cl) | |
MAŁA |
ŚREDNIA |
DUŻA | ||
Wytrzymałość w stanie suchym: miarodajny jest opór suchej próbki gruntu podczas naciskania palcami |
Grudka wysuszonego gruntu rozpada się pod lekkim lub średnim naciskiem palców |
Grudka wysuszonego gruntu rozpada się pod wyraźnym naciskiem palców na bryłki, które nadal wykazują spoistość |
Grudki wysuszonego gruntu nie można rozdrobnić pod naciskiem palców, a może być jedynie rozłamana |
15