sinice 2

komórce, pełni funkcje ochronne, zwłaszcza zaś chroni komórkę przed wysychaniem, ponadto prawdopodobnie odgrywa jakąś rolę w ruchu ślizgowym występującym u niektórych gatunków sinic. Ruch ten, odbywający się tylko w kontakcie z podłożem stałym, jest jedynym znanym u sinic sposobem przemieszczania się komórek i płech. Jego mechanizm nie został dotąd wyczerpująco wyjaśniony. Przypuszcza się, że jego napęd stanowi wydzielanie śluzu przez pory ściany komórkowej, a także fale skurczów na powierzchni komórki.

Wewnątrz ściany komórkowej znajduje się protoplast o budowie typowo proka-riotycznej. Nukleoid stanowi kolisto zamknięta, naga, podwójna helisa DNA. W gęstej, pozbawionej ruchów cytoplazmie znajduje się ponadto silnie rozwinięty system błon aparatu fotosyntezy, rybosomy, wakuole gazowe oraz różne inkluzje (rys. 2.7).

Aparat fotosyntetyczny sinic stanowi układ spłaszczonych, rozgałęziających się pęcherzyków, tylakoidów, utworzonych przez błony białkowo-lipidowe, w które wbudowane są barwniki i inne układy biochemiczne świetlnej fazy fotosyntezy. Tylakoidy są często rozmieszczone w zewnętrznych rejonach protoplastu i tworzą wtedy równolegle ułożone koncentryczne kręgi wzdłuż ściany komórkowej. Powstaje wówczas barwny peryferyczny rejon protoplastu nazywany chromatoplazmą w odróżnieniu od bezbarwnej części środkowej, zajętej przez DNA, nazywanej cent-roplazmą lub nukleoplazmą. Ale tylakoidy mogą też być rozmieszczone mniej lub bardziej regularnie na terenie całej komórki (rys. 2.8).

Rys. 2.8. Rozmieszczenie tylakoidów w komórkach sinic. A — tylakoidy ułożone równolegle w zewnętrznej części komórki, B — rozgałęziające się tylakoidy ułożone nieregularnie w całej komórce

Podstawowym barwnikiem fotosyntetycznym sinic jest chlorofil a, pomocnicze funkcje w pochłanianiu światła pełnią też karotenoidy (wśród nich echinenon, nie spotykany u eukariontów) i barwniki fikobilinowe. U tych ostatnich związana z białkiem część chromoforowa należy do bilin — otwartych 4-pirolowych związków podobnych do występujących w barwnikach żółciowych (rys. 2.9). Fikobiliproteiny sinic to fikocyjanina, allofikocyjanina i fikoerytryna. Znajdują się na zewnętrznych powierzchniach błon tylakoidowych, gdzie skupione są w struktury o średnicy około