skan121

5-2-

Zmiany naczyniowe w przebiegu zapalenia ostrego

Zapalne zmiany naczyniowe dotyczą zmiany przepuszczalności ściany naczyniowej. światła naczyń i przepływu krwi. Najlepszy dotychczas opis zmian naczyniowych w warunkach zapalenia podał w roku 1882 Cohnheim*. Ze zmianami naczyniowymi wiąże się pośrednio tworzenie wysięku zapalnego oraz przemieszczanie poza naczynia granulocytów obojętnochłonnych, a także monocytów (makrofagów) - zatem i proces fagocytozy.

Wczesnym odczynem naczyniowym na słabe uszkodzenie (wywołane np. niezbyt silnym bodźcem mechanicznym) jest skurcz małych naczyń krwionośnych. Następnie szybko rozwija się (pod wpływem mediatorów zapalenia: por. podrozdz. 5.5) rozszerzenie naczyń, pozostające w zasadzie już przez cały czas trwania odczynu zapalnego.

We wczesnym okresie przyczyną zwiększenia przepływu krwi przez naczynia obszaru objętego procesem zapalnym jest rozszerzenie tętniczek i otwarcie wszystkich zwieraczy przedwłośniczkowych (jest to więc przekrwienie czynne). Krew przepływa z tętniczek do naczyń żylnych przez ogół naczyń włosowatych (także przez połączenia tętniczo-żylne). Obserwując ten proces pod mikroskopem można odnieść wrażenie, iż w toku procesu zapalnego zwiększa się liczba naczyń włosowatych. W warunkach prawidłowych zwieracze przedwłośniczkowe otwierają się mianowicie naprzemiennie i w określonej chwili krew przepływa tylko przez część naczyń włosowatych (statystycznie bowiem rzecz ujmując, liczba otwartych naczyń włosowatych w pewnym obszarze tkankowym jest w warunkach podstawowych w miarę stała, choć w różnych chwilach może dotyczyć różnych naczyń). W warunkach zapalenia otwarte są natomiast wszystkie zwieracze przedwłośniczko-we, a więc krew przepływa przez wszystkie naczynia włosowate. Przekrwienie czynne, powodowane rozszerzeniem tętniczek (tj. zwiększeniem objętości krwi dopływającej do ogniska zapalnego w jednostce czasu), trwa jednak krótko. W ognisku zapalnym łączna powierzchnia przekroju ogółu wypełnionych krwią naczyń włosowatych szybko się bowiem wtedy zwiększa, czemu (zgodnie z prawami hemodynamiki: prędkość przepływu krwi jest odwrotnie proporcjonalna do powierzchni przekroju łożyska naczyniowego) odpowiada obniżenie szybkości przepływu krwi; nie może już tego wyrównać zwiększenie objętości krwi dopływającej przez rozszerzone tętniczki. Co więcej, wskutek zwiększenia w tym czasie przepuszczalności ściany na-^cz>ń i tworzenia wysięku (patrz niżej), z krwi wypełniającej naczynia ogniska zapalnego ubywa płynu; w tym obszarze naczyniowym objętość osocza

Julius Friedrich Cohnheim (1839-1884), anatomopatolog niemiecki.