str0005

niesieniu do myszy. Do loci działających na poziomie tkankowym, zmapo-wanych w genomie myszy należą także loci: Splotch {Sp) — plamisty, Dominant White Spotting (W) — dominujący biały nakrapiany i Steel (SI) — stalowy.

Regulacja na poziomie komórkowym

Geny regulujące wytwarzanie pigmentu na poziomie komórkowym oddziałują na strukturę i/lub funkcje istniejących melanocytów, co wpływa na koloryt (układ barw). Należą do nich geny z loci D (Dilute — rozjaśniony), E (Extension — pełna barwa), A (Agouti — dziki), Pa (Pallid — blady) i P (Pink-eyed dilution — gen rozcieńczonych różowych oczu). Mutacje w tych loci wpływają wyraźnie na kolor oczu, w jednolity typowy sposób, przez działanie na mechanizmy włączone w funkcję melanocytu. Większość z tych mutacji ma wpływ plejotropowy na rozwój.

Locus D koduje strukturalne białko, które wydaje się istotne dla rozdziału ziaren melaniny do peryferyjnych melanocytów. U osobników ze zmutowanym allełem w locus D dendryty melanocytów są istotnie mniej rozwinięte niż u osobników normalnych (typu dzikiego), a konsekwencją tego jest ograniczenie rozdziału mełanosomów i rozjaśniony kolor włosów.

Locus E (Exten$ion) koduje przede wszystkim receptor MSH, pełniący istotną rolę w interakcji melanocytów z hormonem mełanotropowym. Locus ten kontroluje ilość eumelaniny.

Locus A (Agouti) kontroluje syntezę białka będącego antagonistą receptora MSH i mającego zdolność blokowania działania tego receptora. Następstwem działania tego białka jest niski poziom tyrozynazy i wytwarzanie feomeła-niny. Na przykład u bydła zwierzęta homozygotyczne ee będą umaszczone żółto lub czerwono.

U osobników typu dzikiego, nazywanych agouti, melanocyty wytwarzają w różnym czasie eumelaninę lub feomelaninę, oba typy melanin nie są więc syntetyzowane jednocześnie.

Locus Agouti działa wewnątrz mikrośrodowiska mieszków włosowych, podczas gdy locus Extension działa w melanocytach.

Regulacja na poziomie subkomórkowym

Melanogeneza jest regulowana także na poziomie subkomórkowym (enzymatycznym), gdzie krytyczną rolę odgrywa synteza i ekspresja różnych melanogenicznych enzymów i inhibitorów. Geny, które działają na pigmen-tację ssaków na poziomie subkomórkowym, wpływają bezpośrednio na ilość i typ wytwarzanej melaniny. W wyniku ich działania może nastąpić istotny wzrost lub zmniejszenie ilości pigmentu tworzonego w melanocytach (np. brak syntezy melaniny w przypadku albinizmu), lub też mogą wystąpić zmiany typu syntetyzowanej melaniny (np. odwracalna zamiana wytwarzania czarnej eumelaniny na produkcję żółtej feomelaniny).

166