str0009

Wiele innych loci bierze udział w determinacji różnych odmian omaszczenia. Na przykład, cecha jednolitego umaszczenia lub łaciatości znajduje się pod kontrolą genów z locus $ (Self): dominujący S — jednolite umaszczenie, recesywny s — łaciatość. U ras bydła (np. belgijskie błękitne), u których alłel s jest utrwalony, obserwowana jest zmienność w ekspresji cechy łaciatości, niektóre zwierzęta są niemal całkowicie pozbawione pigmentowanych łat. W tym samym locus u bydła tej rasy znajduje się allel S^r, warunkujący fenotyp nazwany colorsided — łaciaty, który dominuje nad s, ale jest recesywny w stosunku do allelu S.

U niektórych ras bydła pewne geny wykazują niekorzystne działanie plejotropowe, powodując różne zaburzenia. Przykładem jest zmapowany w 5 chromosomie locus Roan — dereszowate (krasę, mroziate), w którym są dwa allele: r⁺ czarny (u bydła błękitnego belgijskiego) lub czerwony (u bydła rasy shorthorn) i R biały. U jałówek obu ras locus Roan wpływa istotnie na występowanie choroby białych jałowic, kóra jest efektem plejotropowego oddziaływania allelu R na płodność. Choroba ta jest opisana w rozdziale: Determinacja i różnicowanie płci oraz interseksualizm. Zróżnicowanie umaszczenia — czerwone lub czarne wynika z tego, że bydło belgijskie błękitne charakteryzuje duża frekwencja allelu dominującego E w locus Extension, a mała allelu e (czerwone umaszczenie), natomiast u shorthomów jest odwrotnie.

Genetyczne podłoże umaszczenia u świń

U świń znane są cztery główne loci determinujące umaszczenie: locus A (Agouti), locus E (Extension), locus 1 (biały dominujący) i locus Be (Belted — opasany).

W locus A zidentyfikowano dwa allele: A^w (agouti biały brzuch) i allel a — nieagouti. Allel A^w jest obecny u dzikich świń i jest dominujący w stosunku do pozostałych kolorów oraz kolom mangalica, ale recesywny w stosunku do białego (i). Większość ras świń udomowionych ma allel recesywny a — nieagouti.

W locus E stwierdzono dotychczas trzy allele: E — umaszczenie jednolite czarne jak w rasie wielkiej czarnej, cornwall i hampshire, E^p — umaszczenie czarne nakrapiane (spotting) jak u berkshire, poland-china i pietram, e — umaszczenie jednolicie czerwone (rude) jak u tamworth i duroc-jersey. Kolejność dominowania tych alleli jest następująca: E-E^p-e. Badania, w których do analizy sprzężeń użyto ponad 230 markerów genetycznych, wskazują, iż locus ten jest umiejscowiony w chromosomie 6, blisko telome-rowego regionu ramienia p. Wyniki badań porównawczego mapowania locus Exłension u myszy (chromosom 8), bydła (chromosom 18) i świń (chromosom 6) wskazują na homologię między tymi gatunkami. Podobnie jak u myszy i bydła, także u świń receptor hormonu mełanotropowego MSH-R jest determinowany przez geny z locus E.

W locus I są dwa główne allele: 1 (inhibicja koloru), odpowiedzialny za umaszczenie dominujące białe, i allel i — recesywny (kolorowy). Wśród

170