str0072(1)

W jądrach przedsionkowych mostu bierze początek szlak przed-sionkowo-rdzeniowy, który biegnie w rdzeniu kręgowym w obrębie powrózka przedniego. Jądra przedsionkowe z kolei otrzymują impulsy z narządu równowagi, a zatem omawiany szlak przekazuje do rdzenia impulsy niezbędne do utrzymania równowagi ciała w warunkach statycznych i dynamicznych, tzn. podczas poruszania się.

Móżdżek oddziałuje na motoneurony rdzenia nie bezpośrednio, lecz wyłącznie za pośrednictwem jądra czerwiennego, układu siatkowatego zstępującego, jąder przedsionkowych i jądra dolnego oliwki. Połączenia trzech pierwszych struktur z rdzeniem kręgowym już omówiliśmy. Dwukierunkowe połączenia jądra dolnego oliwki z rdzeniem przebiegają w powrózku przednim. Są to: 1) szlak rdzeniowo-oliwkowy, który rozpoczyna się w komórkach rogów tylnych rdzenia, po przejściu przez spoidło szare wchodzi w obręb powrózka przedniego i dociera do jądra dolnego oliwki, 2) szlak oliwkowo-rdzeniowy rozpoczynający się w tym ostatnim jądrze, który biegnie razem z poprzednim i dochodzi do jąder ruchowych rdzenia. Oba szlaki odgrywają ważną rolę w dostarczaniu informacji z obwodu do móżdżku, jak i w przekazywaniu do rdzenia impulsów z tej struktury.

Spośród innych połączeń rdzenia kręgowego należy wymienić szlak czworaczo-rdzeniowy i przebiegający wraz z nim szlak rdzeniowo--czworaczy. Pierwszy rozpoczyna się w różnych miejscach blaszki czwo-raczej i po przejściu przez powrózek przedni rdzenia dochodzi do komórek rogów przednich. Przypuszczalnie jego rola polega na inicjowaniu reakcji orientacyjnych i obronnych na nagle pojawiające się bodźce wzrokowe i słuchowe. Połączenia te umożliwiają np. szybkie zwrócenie głowy w kierunku bodźca, który nagle pojawił się w zasięgu narządów zmysłów zwierzęcia. Jak dowiemy się w rozdziale 5, do blaszki czworaczej dochodzi część impulsów z drogi wzrokowej i słuchowej. Blaszka czworacza otrzymuje też zwrotną informację z narządu ruchu za pośrednictwem szlaku rdzen i o wo-cz woraczego.

3.4.    Pień mózgu

Wzgórze, podwzgórze, śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony (opuszka) nazywane są niekiedy wspólnie mianem pnia mózgu. Trzy ostatnie z wymienionych struktur tworzą tylną część pnia mózgu, która pod względem funkcjonalnym stanowi pewną jednolitą całość, choć jest niejednorodna anatomicznie. Natomiast wzgórze i podwzgórze należą do innych formacji mózgowia i spełniają też odmienne czynności.

Śródmózgowie, most i opuszka odgrywają rolę pod wieloma względami podobną do roli rdzenia kręgowego. Znajdują się tu bowiem ośrodki ruchowe, czuciowe i wegetatywne nerwów czaszkowych od III do XII, unerwiających obszar głowy i niektóre narządy poza tym obszarem. Prze-

72