page0223

nr,

Bokitnica — Rokosz

Rokitnie a, rzeczka w królestwie Polakiem, w pow. Łowickim, bierze początek pod wsią Radonią; płynie w kierunku od południa ku północy przez wsie Jorda-nowice, Chrzanów, Zuków, Rokitno i w bliskości Kopytowa z lewej strony wpada do Rzewy. Dług a mil 2.

Rokitnik cHkppophae rhamnoides Lin.). Tak przezwano pewien krzew ozdobny naszych parków i ogrodów, który także ma i inne nazwy, jak np. rozmarynowe drzewo, bodłak, bodzieniec, oliwa leśna, szakłakowiec. Ponieważ krzew ten, rosnący u nas niekiedy i w drzewo, ma gałązki w ciernie się kończące, a liście równowązko-lancetowate, z wierzchu szaro-zielone, a pod spodem częścią białemi a częścią rdzawemi łuseczkami pokryte, i przez to nieco do naszej wierzby rokity lub do rozmarynu, albo do oliwnika (ob.) jest podobnym, ztąd też i jego nazwy polskie powstały. Właściwie krzew ten, nie jest naszą swojską rośliną, ale zachodniej, północnej i południowej Europy oraz Azyi, gdzie począwszy od morza Bałtyckiego i Niemieckiego aż do Śródziemnego, wybrzeża tychże mórz i rzek w środku lądu często porasta. We Francyi używają go zazwyczaj na żywopłoty lub do ustalenia wydm piasczystych nadmorskich, czyli tak zwanych tam dunes; a w Finlandyi, w Rossyi i w Syberyi (bo i w tych krajach pospolicie rośnie), owocami z rokitnika kwaskowatemi i dosyć cierpkiemi zaprawiają ryby i inne potrawy. W naszych ogrodach kwitnie w Maju i także owoce pomarańczowe zawięzuje, lecz prócz ozdoby, żadnego innego użytku nie znalazł.    F. Be....

Rokitno, wieś prywatna w gubernii i powiecie Warszawskim, nad rzeką Mrową, od stacyi pocztowej Błonie wiorst 4 odległa, sławna z odpustów licznie przez Warszawian uczęszczanych. Należała ona zdawna do archidyjakonów czerskich, a następnie do biskupów poznańskich. Jako taką, Bolesław książę mazowiecki, przywilejem w r. 1297, uwolnił od wszelkich ówczesnych ciężarów krajowych. We wsi tej był kościół parafijalny pod tytułem ś. Wojciecha, założony przez jednego z biskupów w XIII wieku. Wizytował go w r. 1603 sławny Goślicki i znalazł w dobrym stanie drewnianym i z kaplicą świeżo restaurowaną Płochockich. Gdy kościół od starości został zrujnowany, w roku 1704, wystawił na jego miejsce teraźniejszy murowany pod tytułem ś. Jakóba, Mikołaj Święcicki, biskup poznański, znacznym kosztem. Jestto budowla dotąd w zupełności nie wykończona, wszakże z powodu wysokości ścian i nietynko-wania murów, zdaleka starożytną ma postać. Wedle pierwotnego swego planu, miała to być jedna z okazalszych świątyń w królestwie. Prócz tego kościoła był jeszcze w Rokitnie inny kościół a raczej kaplica Uchańskich z gro -bami familijnemi, której dziś nie ma ani śladu. Wieś a raczej folwark tutejszy liczy ogólnej ludności 117 głów.    F. M. S.

Rokosz, „Słowo to (pisze Skrzetuski) było hasłem w Polsce, na którego wydanie każdy szlachcic obowiązany był stawać zbrojno dla zabezpieczenia powszechnego, przeciw przemocy króla i senatu” (Prawo polskie). Albertran-di wyprowadza ten wyraz od wsi tegoż imienia w Węgrzech, gdzie niegdyś królów, nieporządnie i na zbrojnym sejmie obierano. Było przysłowiem XVI wieku: „Na rokosz zawołać,” które tłómaczy Knapski: ad libertatem procla-mare. Marcin Bielski mówi: Lata 1537 rycerstwo korony polskiej będąc we Lwowie, zjeżdżając się na osobne miejsca w polach, potem w klasztorze we Lwowie, w radę wstępowali: co zowiemy rokosze: tam wolno mówili z osobna, kto chciał, widzenie swoje powiadał, domagając się tego na królu, aby ich artykułów exekucyją oczynil.” M. Stryjkowski w Kronice pisze: „Rymunt wszystkich panów litewskich obesławszy uczynił sejm albo rokosz, i tam się wszyst-