tekst1

Elementy teorii socjologicznych

MATERIAŁY DO DZIEJÓW WSPÓŁCZESNEJ SOCJOLOGII ZACHODNIEJ

Wyboru dokonali

i

Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Jasińska-Kania, Jerzy Szacki

I

i

PAŃS1WOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE • WARSZAWA i9/5

Lewis Cuser

SrOLECZNE FUNKCJE KONFLIKTU >

Fragment książki The Furu.tions nf Soclal Conftlct. Mew York 1056. Copyright © by The Mnemlllan Company (Colller Macmillati Inter-nallonnl Ino).

Konflikt w grupie społecznej [...] może przyczynić się do osiągnięcia jed-I noś ci lub do przywrócenia jedności i spoistości zagrożonej przez wrogie I U anlagonistyczne uczucia między jej członkami. Jednak nie latżdy typ j 1 konfliktu będzie sprzyjał zachowaniu struktury grupy, oraz nie we wszy-| \stkich grupach konflikt może spełniać funkcje pozytywne. To, czy konflikt j będzie sprzyjał wewnętrznemu przystosowaniu czy nie, zależy od typu j problemu, którego dotyczył spór, a także od typu struklurjnspoleeznej, we-j wnątrz której się on pojawił. Jednakże typy konfliktu i typy struktury] społecznej nie s;\ zmiennymi niezależnymi.    .

(■

i

f-

». ¹ i'-;

Wewnętrzne konflikty społeczne, dotyczące celów, wartości lub interesów, a nlesprzeczne z podstawowymi założeniami, na który cli opierają się stosunki społeczne, są zazwyczaj funkcjonalne w sensie pozytywnym wobec struktury społecznej. Konflikty takie stwarzają możliwości skorygowania stosunków władzy i systemu norm w grupach zgodnie z odczuwanymi potrzebami podgrup lub poszczególny cli członków.

Wewnętrzne konflikty społeczne, w których zwalczające się strony przestają uznawać podstawowe wartości warunkujące prawomocność systemu społecznego, grożą zniszczeniem struktury.

Struktura społeczna posiada mechanizm zabezpieczający przed konfliktem zagrażającym przyjętej podstawie stosunku społecznego — jest nim instytucjonalizacja i tolerancja konfliktu. To, czy konflikt wewnętrzny prowadzić będzie do osiągnięcia równowagi w układzie stosunków społecznych lub wzajemnego dostosowania współzawodniczących żądań, czy leż stworzy groźbę wewnętrznego rozdarcia, zależy w znacznym stopniu od struktury społecznej, w której się on pojawia.

W każdym typie struktury społecznej występuje sytuacja sprzyjająca pojawianiu się konfliktów, jednostki lub grupy skłonne są bowiem do wysuwania od czasu do czasu konkurencyjnych żądań dotyczących podziału ograniczonych środków, prestiżu lub pozycji w układzie władzy, becz struktury społeczne różnią się stopniem, w jakim zezwalają na wy-