Sprzęt

48 ZRÓB SAM 2/83

Podstawowy

sprzęt

pszczelarski

W poprzednim numerze pisaliśmy o wyborze miejsca pod pasiekę, wyborze typu uli i wykonaniu uli drewnianych oraz słomianych. Gdy ule już stoją, trzeba zaopatrzyć się w narzędzia i sprzęt, ułatwiające i usprawniające pracę w pasiece.

Pszczelarz do pracy w pasiece powinien przystępować w odzieży ochronnej: w kapeluszy pszczelarskim z siatkę oraz w kombinezonie lub fartuchu. Odzież powinna być szczelnie zapięta pod szyję, a mankiety ściśle dopasowane do ręk i nóg. Wskazane jest, aby ubranie było uszyte z jasnego, gładkiego, lnianego lub bawełnianego materiału, gdyż tkaniny ciemne i włochate drażnię pszczoły.

Do podstawowych narzędzi pszczelarza należę: podkurzacz, dłuto pasieczne oraz szczoteczka do zmiatania pszczół.

Podkurzacz składa się z blaszanego zbiornika na próchno i mieszka ze skóry. W podkurzaczu spala się próchno (najlepiej z drzew liściastych), suchy torf lub kawałki miękkiej płyty pilśniowej. Dobrze jest więc otoczyć go osłonę z blachy tak, aby nie parzył ręk.

Dłuto pasieczne jest to rodzaj sztabki stalowej, płaskiej, zagiętej na jednym końcu pod kętem 90‘ i zaostrzonej na obu końcach. Służy ono do podważania i rozsuwania sklejonych kitem ramek, korpusów i nadstawek oraz do czyszczenia sprzętu z kitu i wosku. Dłuto powinno być

wykonane z wysokojakościowej stali, aby nie wyginało się pod naciskiem ręki.

Szczoteczka pasieczna służy do zmiatania pszczół i plastrów. Wykonana jest z włosia końskiego. Zamiast szczoteczki można używać pióra ze skrzydeł gęsich lub kaczych.

Aby pszczoły dobrze przezimowały muszę być właściwie zabezpieczone przed mrozami i wilgocię. Podstawowe ocieplenie to maty słomiane ustawiane z boków uli i kładzione na powałkę (góra gniazda).

Maty słomiane można wykonać na słomianym stelażu (rys.1). Listwy pionowe d dociśnięte śrubami b do listwy pionowej c, ta zaś przykręcona jest śrubami a do stołu lub taboretu. W listwach pionowych nawiercone sę otwory e. Słomę nakłada się między listwy i uciska zatycz-kami f (mogę to być długie gwoździe), wyznaczajęcymi długość maty.

Kolejność czynności przy wyrobie mat jest następujęca:

1.    Wykonanie dwóch listew h (rys.2) o wymiarach odpowiadajęcych typowi posiadanych uli i nawiercenie w jednej z nich otworów j, przez które będzie przecięgnię-ty sznurek.

2.    Włożenie listwy z otworami w stelaż i dociśnięcie śrubami b (rys. 1).

3.    Układanie słomy między listwami i mocne ubijanie jej drugę listwę do wysokości odpowiadajęcej typowi ula, a następnie wsunięcie zatyczek f w otwory e w celu przytrzymania słomy przed zaszyciem.

4.    Szycie słomy igłę ze sznurkiem sizalowym, uprzednio przecięgniętym przez otwory w listwie maty, co na trwałe przymocuje listwę do maty. Powinno być co najmniej 5 lub 6 szwów, aby mata była mocna i sztywna.

5.    Odcięcie nadmiaru słomy ostrym nożem wzdłuż obitych blachę skrajnych listew.

6.    Pokostowanie, malowanie farbę olejnę albo lakierowanie gotowej maty, aby nie uległa zawilgoceniu.

Tak zrobione maty mogę być po bokach obite listwami, co dodatkowo je wzmocni. Zamiast górnych mat, do których nie stosuje się listew, wielu pszczelarzy używa poduszek napełnionych sieczkę lub mchem. Poduszki szyje się z grubego płótna lub worków. Można też zbić z listew drewnianych czworokętnę ramę i przybić do niej z wierzchu i spodu płótno, a w środek włożyć materiał izolacyjny. Na fot. 3 pokazano kilka rodzajów ociepleń.

Ramki gniazdowe, nadstawkowe i beleczki powałkowe wykonuje się z drewna sosnowego, o ile nie zawiera zbyt dużo żywicy i nie jest sine lub hubiaste. Każda ramka składa się z czterech elementów - listwy górnej i dolnej oraz dwóch bocznych. Wycina się je odpowiednio do wymiarów ula, najlepiej z tarcicy dwustronnie heblowanej. Deski należy najpierw ucięć na odpowiednię długość, a następnie na pile tarczowej z drobnymi zębami cięć z nich listewki. Kolejność zbijania ramek jest w zasadzie dowolna, dobrze jest jednak uprzednio wykonać formę o wymiarach ramki i na niej kolejno łę-czyć elementy ramek.

Podkarmiaczka jest niezbędnym wyposażeniem pasieki. Służy do podawania pszczołom syropu cukrowego. Obecnie jest w użyciu wiele podkarmiaczek, o bardzo zróżnicowanej budowie. Omówimy typ podkarmiaczki bocznej, stosowanej do dokarmiania, ale nadajęcej się również do podkarmiania jesiennego. Wymiary zewnętrzne (z wyjętkiem grubości) odpowia-daję wymiarom ramki gniazdowej. Najpierw wykonuje się poszczególne elementy, a następnie przystępuje do montażu. Otwory wlewowe p w listwie górnej (rys.4) wykonuje się w odległości 37,5 mm (środek otworu) od szczytów listwy. Z góry otwory powinny być powiększone do średnicy 30 mm na głębokość 3 mm. Pływak - kilka słomek, drewniana kratka lub ażurowa deseczka - ułożony na powierzchni syropu aby pszczoły mogły na nim usięść, powinien być zabezpieczony goręcym woskiem lub lakierem wodoodpornym. Płyty pilśniowe na ściany boczne powinny być bardzo dobrej jakości - można też użyć sklejki wodoodpornej, grubości 3...4 mm.

Przed zmontowaniem podkarmiaczki wszystkie elementy należy zagruntować farbę olejnę podkładowę. Po wyschnięciu zbija się szczyty m z listwę dolnę / podkarmiaczki. Następnie jednę ze ścian bocznych n przybija się do szkieletu, po czym drugę ścianę bocznę, i w końcu listwę gór-nę / z otworami, zabezpieczonymi krężka-mi gumowymi. W celu zakonserwowania i uszczelnienia dna i złęczy powleka się je od strony zewnętrznej pokostem, od wewnętrz roztopionym woskiem. Przy powlekaniu dna i złęczy ścianek najpraktyczniej jest topić wosk bezpośrednio na powierzchni za pomocę lampy lutowniczej. W nagrzanę powierzchnię drewna wosk dobrze wsięka i uszczelnia podkarmiaczkę.

Na pasieczysku w miejscu dostępnym dla całej pasieki, zacisznym i dobrze nagrzanym przez słońce, umieszcza się poidło (gdyż pszczoły potrzebuję wody od najwcześniejszej wiosny do późnej jesieni) i topiarkę słonecznę. Oba te urzędzenia można wykonać samemu.

Poidło. Stosuje się dwa rodzaje poideł: zagłębione w ziemi (fot. 5) i stojęce - złożone z pojemnika i deski, po której zygzakowatym rowkiem spływa woda (rys. 6).