Tworzywa sztuczne

Naturalna ruchliwość drugiej pary elektronów może podlegać spotęgowaniu wyniku oddziaływań zewnętrznych (temperatury, polarnych rozpuszczalników, katalizatorów) i przyjmować charakter dwukierunkowy (oscylacyjny), przccho-jiac w krótkich okresach przez wszystkie wymienione powyżej graniczne formy strukturalne (I, II, Ili, IV w reakcji pierwszej).

Wśród czterech form strukturalnych etylenu formy I i IV mają wyraźnie spolaryzowany charakter, a sąsiadujące ze sobą atomy węgla — różnoimienny ładunek.

W pewnych warunkach dwa ruchliwe elektrony mogą podczas oscylacji usytuować się na dwóch sąsiadujących atomach węgla, tworząc formę strukturalną rodnikową III.

Podobne mechanizmy przemieszczeń elektronów walencyjnych występują w monomerach z udziałem grup funkcyjnych (reakcja druga), w których siłą napędową polaryzacji, w ramach danej cząsteczki, jest różnica eiektroujemności atomów węgla (należącego do czwartej grupy układu okresowego) i heteroatomów, np. tlenu i azotu (należących do grupy szóstej i piątej).

Specyfika rozkładu elektronów w różnego typu substancjach niskocząstecz-kowych skłonnych do polireakcji jest wykorzystana w procesach doskonalenia i tworzenia nowych technologii wytwarzania polimerów w reakcjach polimeryzacji, polikondensacji i poliaddycji. Istotą postępu w tej dziedzinie jest poszukiwanie coraz efektywniejszych katalizatorów i inicjatorów, optymalnych temperatur, polarnych rozpuszczalników i dopasowywanie ich do współcześnie stosowanych mechanizmów polireakcji, np. typu rodnikowego, jonowego, koordynacyjnego.

11.1.4. Mechanizm polireakcji i sieciowania żywic syntetycznych

Zdolność do łączenia się i tworzenia makrocząsteczek wykazują substancje proste dwu- lub trójfunkcyjne, a więc mające w cząsteczce 2 lub 3 miejsca aktywne. Funkcyjność danego związku określa liczba posiadanych przez ten związek grup zdolnych do reakcji chemicznych (tj. grup funkcyjnych) i obecność podwójnych wiązań między atomami węgla. Funkcyjność związku może zależeć również od ■liczby występujących w nim ruchliwych, zdolnych do reakcji atomów wodoru. Reagenty dwufunkcyjne mogą tworzyć produkty wielkocząsteczkowe o strukturze liniowej.

Jeśli cząsteczki wyjściowe (monomery) mają więcej niż dwa miejsca aktywne, to tworzą makrocząsteczki przestrzennie usieciowane.

Jak już wcześniej zauważono, w zależności od charakteru grup funkcyjnych obecnych w substancjach wyjściowych, otrzymywanie związków wielkocząsteczkowych może zachodzić wg 3 różnych mechanizmów: polimeryzacji, polikonden-*acji i poliaddycji.