Untitled74

nie koniunktury i narastającego optymizmu ^ stosunkowo szybko przekształca w fazę wysokie i? ^ °ż Polityka pieniężna banku centralnego za pośred °^mUnlctury ekspansji i kurczenia się kredytów, w połączeniu    Poi;_lv,.

kości stopy procentowej, wywołuje nieuchronnie    w

turalne.    ^ahania ko_niur..

Przeinwestowania i błędy przedsiębiorców są głów_n łamania gospodarczego w szczytowym okresie koniunku/^' ^Za‘ nie gospodarcze przychodzi samo, gdy w okresie kryzysu^ °^^ic' twa wielu przedsiębiorstw skorygowane zostaną błędy przedsiębiorców.

Współdziałanie mnożnika inwestycyjnego i zasady akcel

kazuje, jakie inwestycje pobudzają wzrost dochodu narodowego'w ry z kolei tak przyspiesza lub zwalnia tempo wzrostu nakładów ^ westycyjnych, iż w rezultacie wzrost produkcji nabiera charakteru wahań cyklicznych. Wahaniom tym podlegają jedynie inwestycje i_n dukowane, zaś długofalowe inwestycje autonomiczne wyznaczają brzegowe warunki amplitudy wahań.

Podkonsumpcja społeczeństwa spowodowana jest nadmierną skłonnością do oszczędzania w warunkach dużych nierówności w podziale dochodów. Umożliwia to sprzedaż wytworzonych dóbr po cenach opłacalnych dla konsumenta i prowadzi nieuchronnie do załamania wysokiej koniunktury.

Niedostateczny wzrost konsumpcji może być spowodowany rosnącym wyzyskiem społeczeństwa, czyli niedostatecznym wzrostem płac przy szybko rosnącej produkcji i wydajności pracy.

Wydatki budżetowe państwa w sferze publicznej znajdują się pod silnym wpływem czynników politycznych. W okresie przedwybor czym występuje silna tendencja do zwiększania tych wydatków, za. po wyborach rodzi się silna potrzeba skorygowania nadmiernych wy datków w celu większego zrównoważenia finansów publicznych, spodarka podlega w ten sposób reżimowi cyklu polityczn-go-Szoki technologiczne prowadzą do zmian relacji cen czy wtórnych, pod wpływem których racjonalnie zachowujące ^sl^_c-mioty gospodarcze zwiększają lub zmniejszają wielkość p^r ^ Towarzyszące temu wahania cykliczne stanowią integralną składową trendu wzrostu i ani polityka fiskalna państwa, ani

_    banku centralnego me mają zaunc^

^ pi^eI1^^_wUjące się w tych warunkach podmioty gospodarcze.

ląd różnych teorii cyklów koniunkturalnych wyka-p^onany P _{QVVane S}ą mechanizmy działające na rzecz zmian cy-_uj_eJaK^s^^on7 _różny sposób objaśnia się koniunkturalne wahania .,rivch ¹ J^ał<: . ..    •

^ _daTce kapitalistycznej.    .......

gosp⁰⁰ _ólflie zauważyć, że chociaż występują poważne nieraz roz-^Ni0ZIia nretacji przyczyn występowania górnego i dolnego punktu o ice ^{w 111} c klu to jednak istnieje daleko posunięta zgodność co do na-^H^ulatywnych procesów ekspansji i kurczenia się działalności go-

^Zewzględu na znaczący wkład w teorię cyklu koniunkturalnego pol-. ekonomisty M. Kaleckiego i rażące zaniedbania w popularyzowaniu jego dorobku naukowego w Polsce, spróbuję przedstawić jego inwestycyjny model cyklu w bardziej rozwiniętej postaci. Zdaniem anielskiej ekonomistki Joan Robinson, jest to jeden z najbardziej udokumentowanych modeli cyklu koniunkturalnego. Zbudowany jest na zasapie sprzeczności między popytowym efektem wydatków inwestycyjnych, które napędzają zyski kapitalistom, a podażowym aspektem nakładów inwestycyjnych, które powiększają zdolności produkcyjne gospodarki i powodują obniżanie krańcowej stopy zysku. W rezultacie inwestycje nie mogą w nieskończoność rosnąć, jak też w nieskończoność spadać. Cykliczne wahania w wydatkach inwestycyjnych stanowią główną przygnę cyklicznych zmian w rozmiarach wytwarzanej produkcji.

12.2

^V|odel cyklu koniunkturalnego M. Kaleckiego

w

^-ntacjt dorobku historii myśli ekonomicznej nie może zabraknąć (1899 ^a?^°_n^os^§ⁿ^^c^^ach polskiego ekonomisty, Michała Kaleckiego

-1970)².

125

1

Instytuc)^{1 a}L^'^a^^e,^c^ urodził się 22 czerwca 1899 r. w Łodzi. Od 1929 r. pracował glii, gd_2i ^{le ac1a}ń Koniunktur Gospodarczych i Cen. W 1937 r. wyjechał do An-Przebywai do końca II wojny światowej, prowadząc badania z zakresu