Tytuł rozdziału
Do trudnych do przewidzenia, a czasem bardzo groźnych w skutkach zdarzeń doprowadza agresja lub panika podczas dużych zgromadzeń, o czym niestety nie zawsze myślą ich organizatorzy. Do jak groźnych sytuacji może dochodzić świadczą przykłady, kiedy to ludzie tratowali się lub gnietli czasem powodowani złością, a czasem przerażeni prawdziwym lub urojonym zagrożeniem. Często widownią takich katastrof są stadiony sportowe i sale koncertowe.
W 1982 r. w Moskwie zginęło w takich okolicznościach 340 kibiców piłkarskich. Podobnie w 1985 r. w Brukseli na stadionie Heysel po awanturach na trybunach w tumulcie straciło życie 41 osób, a 437 odniosło obrażenia. W 2001 r. w stolicy Ghany Akrze śmierć poniosło 132 widzów, a liczba rannych nie jest znana.
W Polsce żywa jest pamięć tragicznego finału koncertu w hali widowiskowej Stoczni Gdańskiej 24 listopada 1994 r., przerwanego pożarem. Odległe skutki takich zdarzeń zarówno w postaci kalectwa, jak i problemów psychologicznych ciągną się latami.
Kryterium katastrofy może także spełnić liczba zachorowań, przekraczająca możliwości dostępnych ekip medycznych, w licznych długo trwających zgromadzeniach. Dlatego trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że wszystkie duże zgromadzenia niosą w sobie potencjalne zagrożenie i powinny być odpowiednio zabezpieczone.
Masowe lub potencjalnie masowe zachorowania na choroby zakaźne, będące skutkiem bądź przenoszenia się drobnoustrojów drogą naturalną, bądź działania bioter-rorystycznego, kiedy przekroczą możliwości standardowego postępowania leczniczego i wiążą się z koniecznością stosowania środków nadzwyczajnych, również mogą mogą doprowadzić do sytuacji o charakterze katastrofy.
Podsumowanie:
Wyviienione dotychczas przykłady nie wyczerpują wszystkich możliwości. Wiele sytuacji o charakterze wypadków masowych i katastrof można jednak przewidzieć i wówczas próbować temu zapobiegać, albo tak starać się przygotować, aby w razie nieszczęścia jak najskuteczniej reagować. W przeciwnym razie pozostaje już tylko naprawiać ich skutki, które w zależności od stopnia przygotowania i właściwego reagowania mogą być trudne do usunięcia.
11