te grona, które są często atakowane przez szarą pleśń. Wady tej nie posiada pochodząca 2 tej samej hodowli odmiana Rakisz, ale otrzymane z niej wino jest jednak nieco gorszej jakości. Kolejną odmianą czołowej trójki jest niemiecka selekcja z Geisen-heimu Gm 6495-3 (G 117). Odporności na choroby dorównuje odmianie Bianca, natomiast obydwie odmiany przewyższa mrozowytrzymałością (ok. -26°C). Wyróżnia się bardzo wysoką plennością, ale owoce dojrzewają później i mają niższą zawartość cukru. Wino bardzo dobrej jakości, nieco ostrzejsze, ale o wysokim ekstrakcie i przyjemnym aromacie. Wśród polecanych do uprawy mieszańców są dwie odmiany dające wino o aromacie muszkatowym, cenionym przez wielu konsumentów. Są to węgierska odmiana Gócseji Za-matos oraz ukraińska Muskat Odesskij. Pierwsza z nich jest średnio odporna na choroby i mrozy, o średnio wczesnej porze dojrzewania owoców. Wino o wyraźnym aromacie muszkatowym i podwyższonej zawartości kwasów organicznych. Bardzo dobry surowiec wyjściowy do wyrobu win gazowanych. Owoce odmiany Muskat Odesskij dojrzewają wcześnie, są soczyste i zawierają dużo cukru, w cieplejsze lata powyżej 20%. Krzewy wytrzymują mrozy do -25°C i są w znacznym stopniu odporne na choroby grzybowe. Najlepsza odmiana na soki. Wino o intensywnym muszkatowym aromacie, ale o /byt niskim ekstrakcie i małej zawartości kwasów organicznych. Cenny surowiec kiperski (do aromatyzowania win neutralnych). Dobrej jakości wino stołowe można uzyskać również ze znanych od dawna w Polsce, wysoce odpornych mieszańców: Seyval Blanc i Aurora. Odmiany te przewyższają wszystkie pozostałe mrozowytrzymałością (ok.-28°C). Są bardzo plenne oraz odporne na choroby grzybowe (szczególnie $eyval Blanc). Aurora dojrzewa wcześnie, natomiast owoce odmiany Seyval Blanc należy zbierać w październiku. Jakość wina uzyskanego z owoców tych odmian można znacznie poprawić przez dodanie wina o szlachetniejszym aromacie (Muskat Odesskij, Gócseji Zamatos). Wysokiej jakości wino można uzyskać z owoców odmian: Hibernal, Riton oraz deserowej odmiany Alden, ale niestety tylko w cieplejsze lata. gdyż odmiany te dość późno dojrzewają. Nadają się do uprawy tylko w najcieplejszych rejonach Polski, na najlepszych stanowiskach. Do wyrobu lekkiego wina stołowego nadają się również owoce niektórych odmian ogólnoużylkowych (desero-wo-przerobowych), np.: Kristaly i Viktoria. Odmiany te odznaczają się wczesną porą dojrzewania oraz wysoką plennością i odpornością. ale wino z tych odmian nie wyróżnia się już tak wysoką jakością jak to uzyskane z owoców odmian typowo przetwórczych. Posiada niski ekstrakt i zbyt mało kwasów organicznych.
NAJLEPSZE ODMIANY DO WYROBU WINA CZERWONEGO
Według dotychczasowych prób, najwyższej jakości wino czerwone można uzyskać z owoców niemieckiej selekcji z Geisenheimu Gm 6494-5 (G I 16). Wino ma pełny smak, przyjemny aromat i piękną ciemnorubinową barwę. Krzewy tej odmiany wyróżniają się plennością i znaczna odpornością na choroby. Nieco jaśniejszą barwę ma wino z owoców odmiany Sevar, ale wyraźniejszy, ziołowo-kwiatowy aromat. Krzewy są dość odporne na mróz i choroby, wyróżniają się także wysoką plennością oraz wczesną porą dojrzewania owoców. Bardzo dużo czerwonego barwnika ma wino uzyskane z owoców ukraińskiej odmiany Golubok. Wino o oryginalnym aromacie czarnej porzeczki i maku jest dobrym składnikiem do kupażowania, głównie do dobarwiania
jasnoczerwonych win. Również bardzo dużo czerwonego barwnika zawierają owoce ogólnoużytkowej odmiany lliczewskij Ran-nij, ale wino ma zbyt mało kwasów organicznych. Jest to również wartościowe wino do kupażu. Jasnoczerwone wino można uzyskać z owoców węgierskiej odmiany Medina. Wino ma delikatny muszkatowy aromat, chociaż nie w każdym roku jest on wyczuwalny. Wiśniowy aromat ma wino kolejnej odmiany hodowli ukraińskiej Wiszniewyj Rannij. Owoce tej odmiany dojrzewają średnio wcześnie (pod koniec września), a krzewy są w mniejszym stopniu niż pozostałych odmian odporne na mróz i choroby, podobnie zresztą jak Gołu-bok i Medina. Bardzo wysoką mrozowytrzymałością (ok. -28°C) i prawie zupełną odpornością na choroby grzybowe wyróżnia się odmiana Cascade. Owoce dojrzewają wcześnie i gromadzą dość dużo cukru. Jest to również odmiana bardzo plenna. Wino ma ładną, dość intensywną czerwoną barwę, w sam raz kwasów i garbników. lest jednak dość rzadkie ; o niezbyt szlachetnym aromacie, lakość wina z tej niezawodnej w plonowaniu odmiany można poprawić dodatkiem win o wysokim ekstrakcie (Golubok, lliczewskij Rannij) i wyraźnym aromacie (Sevar). jest to odmiana, którą można uprawiać nawet na gorszych stanowiskach w chłodniejszych rejonach kraju.
Wprawdzie niewielkie ilości wina można wytwarzać i przechowywać w różnych zaadoptowanych do tego celu pomieszczeniach, jednak najlepiej nadaje się do tego zagłębiona w ziemi piwnica. Podczas upałów temperatura wewnątrz piwnicy nie powinna przekraczać 16°C, a w zimie nawet podczas największych mrozów spadać poniżej 0°C. Dlaczego jest to takie ważne? Otóż naturalnymi utrwalaczami wina chroniącymi go przed zepsuciem są alkohol i cukier. Musi być ich jednak w winie znaczna ilość, etanolu powyżej 14% a cukru przynajmniej 100 g/l. Tymczasem wino wytrawne, a takie jest dla organizmu człowieka najzdrowsze, zawiera jedynie śladowe ilości cukru i 10, najwyżej 12% etanolu. Aby uniknąć stosowania chemicznych konserwantów i uchronić wino przed zepsuciem lub pogorszeniem jakości podczas dłuższego przechowywania należy przechowywać go w niskiej temperaturze (najlepiej w granicach +6 do +12CC), bez dostępu światła i w prawie całkowicie wypełnionych naczyniach. Po rozpoczęciu większej butli wino powinno być niezwłocznie przelane do kilku mniejszych naczyń lub butelek. Najsmaczniejsze jest wino przy- S niesione prosto z piwnicy i powinno być < w tym samym dniu skonsumowane. 2