Zapożyczenia wpływ łaciny na j polski 2

Okres nowopolski(XIX-XXIw.) dalsze zawężenie wpływu łacny,

w XIX w. przyjęto słowa opisujące nowe zjawiska życia politycznego i społecznego np. alibi, agregat, akwizytor,

obecnie wykorzystywana głównie w terminologii naukowej.

Zapożyczenia z łaciny w polszczyźnie Okres przedpolski (VIl-Xw.)

zasięg ogólnosłowiański; np. cesarz: goc. kaisar, łać. ceaser Okres staropolski ( X-XVw.)

zapożyczenia pośrednie z j. czeskiego i niemieckiego, głównie terminologia kościelna np. msza: czes. mse, lac. mis.se; anioł: czes. anjel. łac. angelus; kościół: czes. kosel. łac. castellum, zapożyczenia bezpośrednie nieliczne, tematyka kościelna: balsam, cedr, manna, palma, trybun; Ickarsko-przyrodnicza: cebula, cynamon, lawenda,; szkoła, urząd, prawo: bakalarz, data, kancelaria, mandat, pergamin, rejestr, statut; budownictwo: cysterna kanał,; sprzęty i stroje: cyrkiel, korona, organy, tablica, kaptur.

Okres średniopolski (XVI-XVlIIw.)

Zapożyczenia dotyczące: pojęć abstrakcyjnych np. apetyt, decyzja, deklaracja, natura, propozycja, reforma, religia, satysfakcja, termin: nazw wykonawców zawodów: aktor, architekt, fizyk, kapelan, polityk, profesor, rektor; nazw wytworów: ampułka, aparat, kolumna, tron, podstawowe znaki występujące w polskim alfabecie,

akcent proparoksytoniczny w wyrazach obcych zakończonych na ika//-yka np. akJ/ustyka szereg rzeczownikowych formantów sufiksalnych:

*    - acja (korporacja)

*    - ad a//i ad a//i nad a//- onad a (dziecinada)

*    - ancja (okpiwancja)

*    - ant (umizgant)

*    - ariusz (abccadariusz)

*    - ita (Lechita)

*    - izm//yzm (wszystkoizm)

*    - ia (lutcrnia)

*    - jusz (utracjusz)

*    -us (opijus),

wiele formantów które mają genezę łacińską ale w polszczyźnic zostały morfologicznie zaadaptowane:

*    - al-ny (lac. alis) np. jadalny,

sufiks czasownikowy izować np. polonizować

fleksja: zapożyczenie końcówki a w M. i B. Im. rzecz, męskich np. absurda, afekta, anonsa -obecnie w okresie nowopolskim końcówka pozostała tylko w odmianie rzecz, akta składnia: zapożyczenia w tej grupie funkcjonowały przede wszystkim w tekstach pisanych XVI-XVIII w:

*    acusativus cum infmitivio: widziemy pszczoły miód robić

*    dativus tivus auctoris : Bogu rodzica, matka dzieciom

*    ablancm auctoris: Bogiem slawiena

*    finitywny szyk orzeczenia w- zdaniach: A niektóry człowiek bogaty był i w szaty purpurowe i jedwabne obłoczyl