5
Zbiorniki ciśnieniowe należą do szeroko rozpowszechnionych urządzeń technicznych, które - spełniając różnorodne funkcje przemysłowe - wykazują wiele wspólnych cech konstrukcyjnych, decydujących o podobieństwie technologii ich wykonania i projektowania oraz pozwalających na szerokie stosowanie normalizacji i typizacji zarówno samych urządzeń, jak i ich elementów. Jednocześnie - ze względu na charakter pracy - stanowią one w czasie eksploatacji potencjalne źródło poważnego zagrożenia, a ewentualna awaria może zagrozić życiu ludzkiemu lub spowodować duże straty materialne. Z tego powodu zbiorniki - a ogólnie naczynia ciśnieniowe - muszą spełniać pod względem budowy, jakości wykonania i eksploatacji określone wymagania techniczne, które ujęte są w formie norm i przepisów. Nad przestrzeganiem tych wymagań czuwają odpowiednie instytucje państwowe. W Polsce funkcję tę sprawuje Urząd Dozoru Technicznego (UDT), działający bezpośrednio lub za pośrednictwem Okręgowych (ODT) lub Rejonowych Dozorów Technicznych (RDT).
Nadzór UDT rozpoczyna się już na etapie opracowywania dokumentacji technicznej zbiornika, która podlega zatwierdzeniu zarówno w części konstrukcyjnej, jak i technologicznej. Obejmuje on również materiały na elementy zbiornika, przygotowanie tych materiałów, technologię łączenia (np. spawania) elementów z jej bieżącą (międzyoperacyjną) i ostateczną kontrolą. Przy tym samo wykonawstwo zbiorników i ich elementów może odbywać się tylko w tych zakładach, które spełniają określone wymagania (wyposażenie techniczne, kwalifikacje pracowników) i uzyskały odpowiednie zezwolenie. UDT zezwala także na eksploatację zbiornika, o ile wykonany jest on zgodnie z przepisami oraz przeszedł pomyślnie badania (próbę ciśnieniową) i sprawuje dalej nad nim nadzór przez cały czas eksploatacji, przeprowadzając badania okresowe. Są to coroczne oględziny (rewizja) zewnętrzne, przeprowadzane co 3 lata oględziny (rewizja) wewnętrzne oraz co 6 lat próba ciśnieniowa. Wyniki tych badań są wpisywane każdorazowo do książki rewizyjnej zbiornika.
Przystępując do projektowania zbiornika ciśnieniowego należy więc zapoznać się z odpowiednimi przepisami UDT oraz normami i przestrzegać zawartych w nich wymagań w całokształcie prac obliczeniowych i konstrukcyjnych.
Niniejsza publikacja jest przeznaczona wyłącznie do celów dydaktycznych. Przytoczony wybór norm ma charakter przykładowy i nie jest w pełni zaktualizowany.