Zdjęcie0555

, Metoda bilansu żywności służąca do oceny wyżywienia w skali kraju. Polega ona na . ramowaniu żywności wyprodukowanej w kraju i importowanej oraz odjęciu żywności eksportowanej. Uzyskany w ten sposób wynik dzieli się przez liczbę ludności i otrzymuje średnie spożycie brutto na statystycznego mieszkańca kraju.

•    Metoda szacunkowa — jest wykorzystywana do oceny sposobu żywienia w zakładach żywienia zbiorowego zamkniętego. Polega ona na porównaniu zużycia grup produktów z zalecaną normą wyżywienia. Sposób żywienia uznaje się za prawidłowy, jeżeli odchylenia od normy nie są większe niż =fc 10%. Czas takiego badania wynosi od jednego tygodnia do jednego miesiąca. Spożyte ilości produktów sumuje się, dzieli przez liczbę

^a I osób żywionych i wyraża w przeliczeniu na osobę.

•    Metoda badania budżetów domowych — polega na codziennym notowaniu w ciągu określonego odstępu czasu ilości i wartości zakupionych produktów spożywczych. Ilości

^l' J produktów zużyte podczas badania, podzielone przez liczbę osób w gospodarstwie domowym dają przeciętne spożycie żywności brutto na osobę. Metoda ta umożliwia badanie struktury spożycia, nie uwzględnia jednak spożycia posiłków poza domem.

W metodach bezpośrednich (indywidualnej i grupowej) oceny sposobu żywienia najczęściej stosuje się technikę wywiadu (np. wywiad o spożyciu z ostatnich 24 godzin), metodę rachunkową (metoda inwentarzowa i wagowa) lub metodę odtworzonej, w warunkach laboratoryjnych, średniej racji pokarmowej. Zaletą tych metod jest ocena rzeczywistego spożycia produktów. Uwzględnia się w nich straty związane z obróbką kulinarną, tzw. straty talerzowe oraz wprowadza się współczynniki redukcji, które zmniejszają zawartość składnika odżywczego o wartość strat z powodu procesów technologicznych.

Do metod bezpośrednich należą:

i • Metoda wywiadu o spożyciu z ostatnich 24 godzin przed badaniem, w której zbiera się informacje na temat spożycia produktów i potraw w czasie doby poprzedzającej badanie. Wykorzystuje się w niej różne modele lub fotomodele umożliwiające osobie ankietowanej określenie ilości spożywanych produktów. Istotne jest, aby zebrane wywiady doty-

Dezyły spożycia w różnych sezonach, różnych dniach tygodnia i obejmowały spożycie wciągu całej doby (uwzględnienie dojadania). Metoda wywiadu 24-godzinnego określa spożycie netto i uwzględnia tzw. straty niewidoczne (redukcja zawartości witamin).

ne

I Metoda inwentarzowa dostarcza informacji o zakupionej żywności w gospodarstwie domowym lub zakładzie zamkniętym żywienia zbiorowego w ciągu 3—4 dni. Polega ona na określeniu ilości spożytych produktów przez wyliczenie różnicy pomiędzy ilością stwierdzoną w inwentarzu początkowym i zakupioną a różnicą wykazaną w inwentarzu końcowym. Średnie dzienne spożycie jest ilorazem ogólnej masy produktów spożywczych oraz iloczynu liczb badanych dni i osób żywionych.

I Metoda wagowa polega na ważeniu zarówno przygotowanych do spożycia produktów wchodzących w skład posiłku, jak i odpadków kuchennych oraz talerzowych. Badania w lej metodzie prowadzone są przez 7 dni. Spożycie składników odżywczych oblicza się na podstawie tabel składu i wartości odżywczej produktów spożywczych.

* Metoda chemiczno-analityczna polega na analizie wagowej i chemicznej zawartości .nośników pokarmowych w odtworzonych laboratoryjnie posiłkach z uwzględnieniem *lo- ... talerzowych. Jest ona stosowana do oceny indywidualnego sposobu żywienia ¹ o»leży śo metod najdokładniejszych.