Łukasz Trzciński
Buddyzm
Semestr letni, wykłady 30 g.
Celem kursu jest zapoznanie się studentów z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu, jego historią i współczesnością. Specyfiką tej religii uniwersalnej jest fakt, że jest to jedyna doktryna religijna o charakterze ateistycznym w tym sensie, że nie uznaje ona istnienia Boga Stwórcy. Niemniej jednak buddyzm posiada wszystkie cechy, które kwalifikują go nie tylko do kategorii systemów filozoficznych, ale także religijnych.
W trakcie kursu zostaną omówione następujące zagadnienia:
1. Historyczne i społeczne uwarunkowania powstania buddyzmu. Reakcja na uprzywilejowaną pozycję kapłanów, kult ofiarniczy, petryfikacje kastowości. Stosunek do tradycji wedyjskiej, szczególnie do myśli Upaniszad.
2. Zmitologizowany życiorys Buddy jako wzorzec etyczny. Nurty buddyzmu: therawada, mahajana, szkoły wczesnego buddyzmu i problematyka sposobu istnienia dharm.
3. Pojęcie karmana i jego rodzaje - zagadnienie absolutyzacji prawa karmana.
4. Cztery Szlachetne Prawdy oraz Prawo Współzależnego Powstawania (pratitiasamutpada) i jego podstawowe interpretacje.
5. Kszanikawada (doktryna chwilowości) i możliwości przełamania paradoksów jakie z tej doktryny wynikają.
6. Psychokosmologia buddyjska w szkole therawady i jej modyfikacje w nurtach mahajany.
7. Filozofia madhjamaki jako centralnej doktryny buddyzmu mahajany. Kategoria śunjaty i jej interpretacje (metafizyczna, epistemologiczna, terapeutyczna).
8. Jogaczara (widżnianawada). Pojęcie alaja widżniany i jego interpretacje w tradycji buddyjskiej.
9. Zagadnienie ortodoksji i heterodoksji w buddyzmie na przykładzie interpretacji kategorii pustki.
10. Koncepcja Trikaji (Trzech Ciał Buddy), oraz koncepcja Pięciu Dhjani Buddów.
11. Historia i współczesność buddyzmu tybetańskiego (cztery szkoły, tradycja term, wadżrajana, tantra) doktryna tulku.
12. Buddyzm chan i zen - antyintelektualizm i problem oświecenia.
13. Tradycja huayan - doktryna totalności.
14. Buddyzm współcześnie-Azja, Europa, Stany Zjednoczone, Polska.
15. Podsumowanie zagadnień.
Podstawowa literatura:
Sangharakszita, Wprowadzenie do buddyzmu, Kraków 2002.
Chang Garma C.C. Buddyjska nauka o całości istnienia, Kraków 1999.
Dalaj Lama, Otwieranie oka mądrości, Kraków 1998.
Chogiam Trungpa, Wolność od duchowego materializmu, Kraków 2000.
SnellingJ. Buddyzm, Poznań 1999.
Wiliams P. Buddyzm mahajana, Kraków 2000.