zagadnienia do egzaminu

Łukasz Trzciński

Buddyzm

Semestr letni, wykłady 30 g.

Celem kursu jest zapoznanie się studentów z podstawowymi zagadnieniami buddyzmu, jego historią i współczesnością. Specyfiką tej religii uniwersalnej jest fakt, że jest to jedyna doktryna religijna o charakterze ateistycznym w tym sensie, że nie uznaje ona istnienia Boga Stwórcy. Niemniej jednak buddyzm posiada wszystkie cechy, które kwalifikują go nie tylko do kategorii systemów filozoficznych, ale także religijnych.

W trakcie kursu zostaną omówione następujące zagadnienia:

1.    Historyczne i społeczne uwarunkowania powstania buddyzmu. Reakcja na uprzywilejowaną pozycję kapłanów, kult ofiarniczy, petryfikacje kastowości. Stosunek do tradycji wedyjskiej, szczególnie do myśli Upaniszad.

2.    Zmitologizowany życiorys Buddy jako wzorzec etyczny. Nurty buddyzmu: therawada, mahajana, szkoły wczesnego buddyzmu i problematyka sposobu istnienia dharm.

3.    Pojęcie karmana i jego rodzaje - zagadnienie absolutyzacji prawa karmana.

4.    Cztery Szlachetne Prawdy oraz Prawo Współzależnego Powstawania (pratitiasamutpada) i jego podstawowe interpretacje.

5.    Kszanikawada (doktryna chwilowości) i możliwości przełamania paradoksów jakie z tej doktryny wynikają.

6.    Psychokosmologia buddyjska w szkole therawady i jej modyfikacje w nurtach mahajany.

7.    Filozofia madhjamaki jako centralnej doktryny buddyzmu mahajany. Kategoria śunjaty i jej interpretacje (metafizyczna, epistemologiczna, terapeutyczna).

8.    Jogaczara (widżnianawada). Pojęcie alaja widżniany i jego interpretacje w tradycji buddyjskiej.

9.    Zagadnienie ortodoksji i heterodoksji w buddyzmie na przykładzie interpretacji kategorii pustki.

10.    Koncepcja Trikaji (Trzech Ciał Buddy), oraz koncepcja Pięciu Dhjani Buddów.

11.    Historia i współczesność buddyzmu tybetańskiego (cztery szkoły, tradycja term, wadżrajana, tantra) doktryna tulku.

12.    Buddyzm chan i zen - antyintelektualizm i problem oświecenia.

13.    Tradycja huayan - doktryna totalności.

14.    Buddyzm współcześnie-Azja, Europa, Stany Zjednoczone, Polska.

15.    Podsumowanie zagadnień.

Podstawowa literatura:

Sangharakszita, Wprowadzenie do buddyzmu, Kraków 2002.

Chang Garma C.C. Buddyjska nauka o całości istnienia, Kraków 1999.

Dalaj Lama, Otwieranie oka mądrości, Kraków 1998.

Chogiam Trungpa, Wolność od duchowego materializmu, Kraków 2000.

SnellingJ. Buddyzm, Poznań 1999.

Wiliams P. Buddyzm mahajana, Kraków 2000.