zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (168)

27. Symbol i alegoria — w póinoantycznych i średniowiecznych, lekturach “Pisma SWięTego i w sefiśoiyce RrBarthesa. •— ———

"W-s dług. Cycerona: „Aiegoria jest mową, która co innego słowami, co innego .myślą wskazuje"..

j według Izydora z Sewilli.: „Alegoria jest innbśłowiem,co innegó'bowiem znaczy, co innego jest;idznmiańe”: * •

t teraz....w nąjdawniejszej^archaicznej wiedzy o poezji i mitologii istniało także pojęcie . znaku alegorycznego. Odwoływali się.do niego komentatora fliady i Odysei; Metrędoros-z

.pćłhogąęk. W n worach poetyckich, mitach, potem też w'Piśmie Świętym doszukiwano się ukryjyćh. zaaczćfC zakładając!. iż* Opdwi/eŚGioin.riTh pizysiuguje -złożona; nawef -TŁ.'alegDii5Zznalazł-a cię u-

•';~Tr~ -:.•

•ppdąjhiujae iśctó^m^p^yćH,-;

henrieneutyki. Przedmjólein^zainterc.sow-ian antyczne] ■ hermeneutyki-'były nie tylkćiitwo-y wielkich poetów," alew:większym, nawet stopniu rozmaite ,

•;ie^izświete^-^ -i-tej które .z biegicn .czasu-utraciły sakralny-.. '

charakter;, no ^opowieści mityczne. Badania nad Talmudem i.pjsmamn kab^j^cznymij,;"^r" przede-ws2ysi3ołti'.zaśpostępująca wiedza d.mrtológii antycznej i rozkwit bibiistyki sprawiły, że ukształtowała się i utr&aEfe henrteaewyczna koncepcja alegorii. W procesie kształtowani a ’ Hlon zAlekśandntb';'- - '

Qrygeii.es, Euzebiusz. 2 Cezarei, Tertufian, iw.^: AfnSró.2>V św. Augustyn.

Nieco _;0 F-irbnk-.i Filon z.Aleksandrii'użył”ncrmcneutyczijiealegorie.między: innymi w dziele Leguttiiołiegfcriae (Alegorie.praw). Filpn, łączący żydowską teologię z hellenistyczną -filozofią, ;po raz pierwszy zastosował do egzegezy. biblijnej starodawne greckie metody ' wykładni ąlegbiyczncj. (2\vahej hyponoia), używane do objaśniania zagadkowych miejsc w - •

przepisywano określone-prawdy psychologiczne lub filozoficzne. Swoje teologiczne ugrahtow^hia alcgófia.dzy^kała dzięki św.-Pawłowi, który' w-Liście do Gaiatów przedstawił —S^nręn-Ha-gzjTjiikcrałegońcr^^ódh^zy^iierzyi-staregOr^iiąząnegoz pbietmeą wplnościj&i—_ ten sposób alegoria nabrała nowego znaczenia i z retorycznej figury myśli przekształciła się w . figurę typologiczną, opisującą relację ‘między Starym i Nowym Testamentem w ramach chrześcijańskiej ekonomii zbawienia (sam'Pawełokreślił ja.jako „typ”)- W myśl tej zasady wszystkie wydarzenia opisane w Starym Testamencie odczytywano jako prcfigurację zdarzeń ewangelicznych. W ten sposób alegoria wpisana w strukturę Pisma Świętego stała się poćstawąjego interpretacji, czyli alegorczy, stosowanej przez cale stulecia w egzegezie patiystybzńejrS^ -Pisma toczył się między zwolennikami

interpretacjiidosłownej^'-(sensu histprióisj-i alegoryćziiej (sensu spirituals) i jeszcze.w. XIV w. _ Dante przekonywał, że każdy tekst posiada dwa znaczenia: „to, -które uzyskujemy 2 jego liter, i To;któreiiżysicąjemy.'Ze znaczeń dv^chlltef; pierwszenażywamy liceralRym, drugie ■ alegofyćmyni Ostatecznie zwyciężyli alegorysći: znacznie różnicujący

poziomy znaczenia duchowego. Tak powstała doktryna hcmiensutyczna b poczwórnym sensie Pisma,.której najzwięźlej szyin wyrazem jest późny wiersz (XHI w.): Sens dosłowny poucza o dzrejaclf sens aJegorycźay o tym. w co powinniśmy wierzyć; sens moraloytyczy