zagadnienia egzaminacyjne z teorii literatury (182)

neologizmy obiegowe - powstają anonimowo i szerzą sio początkowo w wypowiedziach ustnych jako środki codziennej komunikacji językowej.Ich funkcją jest nazywanie i przekazywanie informacji.

neologizmy artystyczne • są formą ekspresji artystycznej, pojawiają się w konkretnym tekście, z zasady pisanym, mają określonego twórcę (Norwid, Leśmian). Służą wywoływaniu doznań artystycznych.

Neologizmami, w większości języków europejskich, nazywane są wyrazy powstałe po 11 woj nie światowej.

Wyróżnia się neologizmy:

słowotwórcze - nowe wyrazy pochodne, na przykład zgarniać - zgarniarka; beton -betoniarka. Są to wyrazy tworzone od wyrazów istniejących w języku przez dodawanie przyrostków i przedrostków (zimowisko, odrzutowiec), lub odrzucenie przyrostka wyrazu podstawowego (czołg, dźwig), bądź przez zestawienie początkowych elementów skrótów' (ZUS).

znaczeniowe (semantyczne) - powstałe w ten sposób, że istniejącym wyrazom nadaje się nowe znaczenie. Na przykład ślimak - spiralna trasa łącząca dwa pasma autostrady; korek - tłok, zahamowanie mchu

frazeologiczne - związki nowo utworzone (pirat drogowy, stan nieważkości, środki finansowe).

zapożyczone - wyrazy przeniesione do naszego języka z języków obcych, często w dosłownym brzmieniu i dosłownej pisowni (komputer, nokaut, atelier, alibi).

20. Instancje odbiorcze wewnątrztekstowe -

Pcryfraza - Pcryfraza, omówienie, zastąpienie nazwy zjawiska przez jego rozbudowane opisanie. Figura retoryczna służąca w dawnej twórczości do wzbogacenia i rozwijania tematu.

Peryfraza eliminowała wyrażenia uważane za pospolite, proste, "gminne" na rzecz kunsztownie rozbudowanej metafory, odgrywając istotną role w niektórych poetykach, zwłaszcza w klasycyzmie.

Pełniła rolę swoistej zagadki poetyckiej, skłaniając czytelnika do definiowania i nazwania zjawiska na podstawie zmetaformowanego opisu. np. w odzie Balon A. Naruszewicza sformułowanie: Wznawia tor kieską sławny Ikara oznacza, że urządzenie owo wznosiło się w powietrze.

Współczesne peryfrazy. pozbawione zagadkowości. są metaforycznymi ekwiwalentami opisywanego świata.

21. Polirodzajowość-

Zeugnia - konstrukcja składniowa polegająca na sprzęgnięciu za pośrednictwem jednego członu zdania (np. orzeczenia) szeregu innych, równoważnych wobec siebie gramatycznie członów zdaniowych, łub też. szeregu sąsiadujących zdań ((•} adiunctio). Składnik wiążący nic jest przy tym powtarzany, lecz podlega elipsie, jeśli składnik ów występuje w pierwszym szeregu, powstaje konstrukcja zwana protozcugmą. jeśli w środkowym -

6