Zmiany (39)

Profilaktyka chorób sutka - zalecenia Polskiej Unii Okologii • W trakcie badania ginekologicznego kobiety po 20 r.ż zaleca się.

■ Itattonio m^cdmiolouc i podmiotowe injtkó\y przeprowadzone przez lekarza ■    co 36 Ifnesięcy. >40 ri co i2 miesięcy

a Nauczanie kobiet samodzielnego, pal pacy] nego badania sutków 11 x/micsiqc) a Poinformowanie pacjentek o możliwie najszybszym zawiadamianiu lekarza o wykrytych w czasie samodzielnego badania pafpacyjncgo zmianach

a 40-49 xX mammografla po analizie korzyści i ryzyka (12-18 m-cv) a *ł49 r.ż (50-69 r.ż.) wykonywanie mammografu co 24 miesiące! a'. USG gruczołów sutkowych nic test badaniem zastępującym fittmhioyrafic natomiast stanowi uzupełniająca czcfeni«gnn«tvki

\t \>.

Badania przesiewowe w kierunku raka gruczołu krokowego a Nie wykazano przekonujących korzyści z badań przesiewowych, w większości krajów nie są zalecane

Program badań przesiewowych (PBP) dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego

■ PBP jest zadaniem Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.

a W ramach PBP od 2000 roku wykonywana jest bezpłatna profilaktyczna kołonoskopta.

a Od 2012 roku w ramach PBP wysyłane są imienne, jednokrotne zaproszenia na kolonoskopię do osób w wieku 55-64 lata (W tym wieku 25 % osób ma polipy, a 5 % jest zagrożonych rozwojem raka)

a Celem PBP iest zmniejszenie liczby zachorowań i zgonów z powodu raka jelita grubego.

a Do badania nie są kwalifikowane osoby, które miały wykonaną kolonoskopię w ciągu ostatnich 10 łaU

sami

Program badań przesiewowych (PBP) dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego

a W części ośrodków PBP będzie istniała możliwość poddania się badaniu bez zaproszenia (w ramach tzw „programu oportunistycznego’¹), pod warunkiem spełnienia warunków kwalifikujących do Programu:

a wszystkie osoby w wieku 50 - 65 lat bez objawów takich jak krwawienie z przewodu pokarmowego, biegunka lub zaparcie które pojawiło się w ciągu ostatnich kilku miesięcy, a którego przyczyna nie jest znana, a także chudnięcie lub anemia bez znanej przyczyny,

■ osoby w wieku 40-49 łat bez objawów raka jelita grubego, które miały w rodzinie przynajmniej jednego krewnego pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) z rakiem jelita grubego.

■    Badanie kału na krew utajoną (FOBT/FIT)

■    powinno być wykonywand SYSTEMATYCZNIE 1 x na rok lat (pojedyncze badanie nie jest badaniem przesiewowym!)

■    wynik dodatni - wskazanie do kolonoskopii

■    dużo! wyników fałszywie dodatnich

■    niska czułość w wykrywaniu stanu przedrakowego jakim są gruczolaki

■    w Polsce nie jest realizowany

■    Programy realizowane / zalecane w innych krajach (oprócz w/w)

■    sigmoidoskopia - co 5 lat u osób >50 r.ż,

■    wlew doodbytniczy metodą podwójnego kontrastu co 5 lat u osób >50 r.ż. wykonywany np. w USA

	Typowy nowotwór	Inne nowotwory	Inne stany
AFP ---	Rok wątroby (HCC). hepaiobiasioma. nicnasien lakowate nowotwory zarodkowe	Zaawansowane gruczolakoraki	Zapalenie wątroby, marskość, ciąża, l-rok życia
CA 125	Rak jajnika	Zaawansowane gruczolakoraki	Endometnoza, OZT, zapalenie otrzewnej, marskość wątroby, wodobrzuszc, zapalenie narządów miednicy, miesiączka, ciąża
CA 15-3	Rak piersi	Zaawansowane gruczolakoraki	Niezłośliwe choroby wątroby, sutków
CA 19-9	Rak trzustki, rak dróg żółciowych	Rak żołądka, rak jelita grubego	OZT. PZT ch,dróg żółciowych, marskość wątroby, mukowiscydoza
—----—- Eiwu

CEA	Rak jelita grubego	Zaawansowane gruczolakoraki	Palenie papierosów, ch wrzodowa, zapalenia jelit, marskość wątroby, żółtaczka mechaniczna
HCG	Ciążowa choroba trofoblastyczna, nicnasien iakowate nowotwory zarodkowe	Raki przewodu pokannowego (rzadko)	Hipogonadyzm, palenie manchiuuty
PSA	Rak prostaty	Rak pęcherza moczowego, nerki, jajnika, wątroby	zapalenie prostaty, rozrósł, uraz. (biopsja, TURP. badania p.r.), po cjakulacji
Uwaga! ■ zwiększone stężenie nie świadczy o tym, że pacjent ma nowotwór ■ prawidłowe stężenie nie świadczy o tym, że nowotworu nie ma ■ stężenie rzadko jest podwyższone w początkowym stadium nowotworu ■ żaden z markerów nie ma 100% swoistości względem danego orgsnu a żaden z markerów nie ma 100% swoistości dla choroby nowotworowej