0000116 (2)

Po zabiegu stosuje się ucisk opaską elastyczną przez okres 24 godzin.

Wskazania: podobnie jak w przypadku innych stawów.

Artrogram prawidłowego łokcia uwidacznia gładkie powierzchnie stawów ramienno--lokciowego, promieniowego i promieniowo-lokciowego oraz. zachyłki stawowe — przedni

i tylny.

Artrografia stawu skokowego górnego

Chory leży na plecach. Z wkłucia pomiędzy kostką przyśrodkową i przyczepem m. tibialis anterior wprowadza się 3—t ml środka cieniującego. W większości przypadków wystarczy zdjęcie a-p i profil.

Wskazania: osteochondritis dissecans, rozerwanie więzadeł przyśrodkowego lub bocznego. W przypadku prawidłowego stawu skokowego szpara stawu między piszczelą i kością skokową uwidacznia się w postaci cieniutkiej, regularnej smugi kontrastu; staw pomiędzy piszczelą i strzałką jest różnej wielkości; ponadto uwidaczniają się zachyłki — przedni i tylny. Po zabiegu chory powinien leżeć przez 24 godziny.

Dydyński opracował własną metodę artrografii stawu skokowego. Metoda ta doskonale zdała egzamin praktyczny, zwłaszcza w szybkim i jednoznacznym rozpoznawaniu rozerwania torebki stawowej. Igłę wkłuwa się poziomo od przodu: „...przed przednią krawędzią kostki przyśrodkowej po odsunięciu na zewnątrz i do przodu widocznej w wielu przypadkach przez skórę żyły odpiszczelowej. Igła zmierza poziomo pomiędzy bloczkiem kości skokowej a ścięgnem mięśnia piszczelowego przedniego, tuż poniżej szpary stawowej, do najobszerniejszego zachyłka przedniego”. O celności nakłucia świadczy swobodne wyciekanie lub możność aspiracji igłą płynu stawowego. Znieczulanie kanału wkłucia wydaje się zbędne.

Przez igłę długości 4 cm o średnicy światła 0,75 mm podaje się 2 ml preparatu cieniującego rozcieńczonego do 45% roztworu 2% lignokainą. Dodatek lignokainy znosi niemiłe uczucie rozpierania i bólu w przypadkach przerwania torebki stawowej i przedostawania się środka cieniującego pozastawowo (Dydyński). Obserwacja chorego na ekranie rentgenowskim (lepiej telewizyjnym) w razie uszkodzenia torebki wykazuje już w pierwszych sekundach wyciekanie środka kontrastowego poza obręb stawu. Wykonuje się zdjęcia przednio-tylne, dwa skośne i profile w zgięciu grzbietowym i podeszwowym stawu. Zabieg można wykonać ambulatoryjnie.

Medulografia

Medulografia (nazywana również osteomielografią lub osteomedulografią) jest jedyną metodą pozwalającą uwidocznić wewnątrzkostny układ żylny kości długich (sinus veno-sus meduUaris). Wodny trójjodowy środek cieniujący 50—35% w ilości około 1 ml/kg c.c. wprowadza się za pomocą strzykawki i igły punkcyjnej (u dzieci) lub troakaru u dorosłych do jamy szpikowej w dalszej okolicy trzonu. Jeżeli istnieją ropne ogniska tkanek miękkich, to miejsce wkłucia należy wybierać w odległości około 2 cm od nacieku zapalnego. Środek cieniujący wstrzykujemy z szybkością 1 ml/s. Zdjęcia przednio-tylne wykonujemy: w czasie i tuż po zakończeniu podawania środka cieniującego, następnie po 30 s i 4—5 min. Na zakończenie podajemy doszpikowo 10 000 j. penicyliny w 10 ml roztworu fizjologicznego. Zabieg jest bezpieczny i może być wykonany w każdym wieku. Wskazaniem jest uszkodzenie wewnątrzkostnego krążenia żylnego przez zmiany zapalne, guzopodobne (zwłaszcza dysplasia fihrosa) i guzy (Czekała).

460 BADANIA Z UŻYCIEM ŚRODKÓW CIENIUJĄCYCH