obraz5 (29)

oczami i zatkanymi uszami; zaraz po zabiegu pokazuje się mu warkot ki, a gdy krew z jego rany zaschnie, narzędzia krzemienne, którymi był operowany⁸. Kukata dokonują obrzezania przy potrząsaniu warkotkami, gdy strwożone kobiety i dzieci daleko odbiegły⁹. Kobiety Anula uważają, że jjąałas warkotekjjest głosem Wielkiego Ducha Gnabaia, który połyka nowicjuszy, aby następnie zwrócić ich inicjowanymi¹⁰.

Mnożenie przykładów jest bezcelowe^{1 2}. W sumie,/obrzezanie jest aktem świętym, dokonywanym w imieniu Bogów lub Istot nadludzkich ucieleś-nianychjub reprezentowanych przez wykonujących zabieg j ich rytualne narzędzjąf^Pojrząsanie /warkorkanu] przed obrzezaniem łub w jego trakcie _; wyrażą ^obecność Istck boskiej Pamiętamy, że u Yum, Kurnai i mnycn plemiofTpofudniowo-wschodmej Australii, które nie praktykują obrzezania, centralne misterium inicjacji zawiera między innymi objawienie warkotki jako instrumentu lub głosu Boga niebiańskiego, jego syna lub sługi. Ta identyfikacja hałasu warkotki z głosem Boga jest niezwykle starą ideą religijną: odnajdujemy ją u plemion Kalifornii i u Pigmejów Ituri, to znaczy w strefach zaliczonych przez szkołę historyczno-kulturową do Urkultur^u. Komplementarna idea, że ^hałas warkotki wyobraża Grzmoty jest jeszcze bardziej rozpowszechniona, gdyż spotyka się ją u licznych ludów Oceanii, Afryki, obu Ameryk, a także w starożytnej Grecji, gdzie rhombos uważany był za „Grzmot Zagreusa”¹³. Jest więc bardzo prawdopodobne, żeyteologia i mitologia warkotki to jedna z najstarszych koncepcji religijnych ludzkością Fakt, że w południowo-wschodniej Australii warkotki występują w inicjacjach dokonywanych pod znakiem najwyższych Istot niebiańskich, to kolejny dowód archaizmu tej formy inicjacyjnej^!4.

1

^s R. Fieldingiem, Karadjeri Initiation, s. 71 nn.

* H. Basedow, The Australian Aboriginal (Adelaida 1925), s. 241 nn.

¹⁰    Spencer i Gillen, The Northern Tribes of Central Australia, s. 501.

2

   O warkotkach w Australii por. Otto Zerries, Das Schwirrholz. Untersuchung iiber die Verbreitimg unii Bedeutung des Schwirrens im Kult (Stuttgart 1942), s. 84-125.

O. Zerries, op. cit., s. 176 nn., 193 nn.; W. Schmidt, Urspnmg der Gottesidee, t. IV, s. 61, 86, 200.

^u O rozprzestrzenieniu tego motywu zob. O. Zerries, op. cit., s. 188 nn. O warkotce w starożytnej Tracji i Grecji por. R. Pettazzoni, I Misteri (Bologna 1924), s. 19-34.

¹⁴ Dodajmy, że o ile ^warkotka iest powiązana z iniciaciąjto odwrotność nie jest prawdziwa: inicjacja niekoniecznie implikuje warkotkę. W Australii istnieją inicjacje bez warkotki (por. Speiser, Ober Initiationen in Australien, s. 156). Tak więc na początku inicjacja dojrzaiościowa nie wymagała rytualnej obecności warkotek (F. Speiser, Ober die Beschneidung in der Siidsee, s. 15; O. Zerries, op. cit., s. 183). Warkotka została prawdopodobnie przeniesiona do Australii przez fale kultury melanezyjsldej; por. F. Speiser, Kulturgeschichtliche Betrachtimgen iiber die Initiationen in der Siidsee („Bulletin der Schweizerischen Gesellscbaft fur Anthropologie und Ethnologie”, XXII, 1945-1946, s. 28-61), s. 50 nn. W różnych religiach prymitywnych warkotka była różnie zwaloryzowana; u Aruntów i Lorirja jest tajemnym ciałem mitycznych Przodków; w Afryce, na Półwyspie Małajskim, na Nowej Gwinei, a także gdzie indziej hal as., wark o tek wyobraża głos Przodków (Zerries, op. cit., s. 184); u Porno symbolizuje glos zmarłych, którzy powracają periodycznie na ziemię przy okazji inicjacji (Zerries, op. cit., s. 186).