0000120 (4)

kładną informację proprioceptywną oraz nociceptywną przekazywaną przez włókna bezmielinowe i nerwy naczynioruchowe. Unerwienie odcinkowe (seg-mentarne) jest równocześnie łącznikiem między ośrodkami nadrdzeniowymi i splotami unerwiającymi kończyny. Mięśnie bowiem kończyn są unerwione przez sploty nerwowe z przednich gałęzi nerwów rdzeniowych i nie podlegają już tak precyzyjnemu sterowaniu na poszczególnych poziomach, jak mięśnie grzbietu.

Prawidłowa i skuteczna odpowiedź mięśni może być zmieniana przez różne mechanizmy i czynniki. Niewydolność czynnościowa kręgosłupa lędźwiowego przejawia się wzmożonym napięciem mięśni grzbietu i sztywnością motoryczną utrudniającą przejście z pozycji zgiętej do wyprostnej oraz rozlanym bólem w okolicy lędźwiowej promieniującym do pośladków, a przy większym nasileniu do obu kończyn dolnych.

Reakcja na ból jest specyficzną formą zahamowania normalnej czynnoścf mięśni.

W ochronnej akcji układu mięśniowo-nerwowego szczególną rolę odgrywa elastyczność mięśni i tkanki łącznej absorbująca nacisk sił działających na narząd ruchu. Bogactwo zakończeń nerwowych w poszczególnych strukturach wskazuje, że funkcja ich musi być rozpatrywana tak w kategoriach neurologicznych jak i mechanicznych.

Wydolność wysiłkowa układu ner wowo-mięśniowego charakteryzuje się oprócz elastyczności zdolnością do maksymalnego wysiłku określaną dynamometrycznie oraz do wysiłku długotrwałego określanego czasem trwania pracy o stałym natężeniu.

Pod wpływem treningu fizycznego wzrasta wydolność wysiłkowa i zmniejsza się reakcja bólow^ra, ale system ćwiczeń powinien uwzględniać istniejące różnice między mechanizmem kontroli mięśniowo-nerwowej w mięśniach grzbietu i mięśniach kończyn. Rozciąganie napiętych mięśni i tkanki łącznej warunkujące zakres ruchu i zmniejszające nacisk obciążenia rzutuje na stopień wydolności i zmęczenia oraz na postawę.

Każda postawa, jaką przyjmujemy w pracy, jeśli pociąga za sobą skurcze izometryczne i stałe napięcie mięśni, bardzo szybko wywołuje objawy niedotlenienia i reakcję bólową. W pozycji stojącej przy pochyleniu np. do przodu mięśnie grzbietu są nierównomiernie obciążone, punkt ciężkości ciała zostaje również przesunięty do przodu i równowaga mięśniowa ulega zachwianiu. Największą aktywność bioelektryczną stwierdza się w odcinku szyjnym i górnym piersiowym, stąd tak często u ludzi pracujących w pozycji stojącej bóle lokalizują się w karku i między łopatkami.

Praca w pozycji siedzącej powoduje podobną sytuację w odcinku lędźwiowym. Badania elektromiograficzne (Brussatis) wykazały, iż jeśli siedzimy bez podparcia pleców, wówczas szybciej występuje zmęczenie w pozycji lordotycz-nej niż kifotycznej. Występowanie zmęczenia przyspiesza również praca statyczna w pozycji siedzącej.

Zmęczenie wywołane. przeciążeniem statycznym ustępuje szybko, jeśli rozluźnimy pracujące mięśnie przez zastosowanie ruchów odprężających i przerwy odciążającej. W tym celu wystarczy zmienić miejsce na poziomie siedzenia, wykonać kilka niewielkich ruchów zgięcia i prostowania w obrębie kręgosłupa lub wykorzystać podparcie pleców. Zaburzenie statyki kręgosłupa występujące w pozycji siedzącej i przejawiające się bólami wiąże się ściśle z nadwyrężeniem wiązadeł kręgosłupa i rozciąganiem pierścienia krążka między-kręgowego.

W przeciążeniu kręgosłupa szczególną rolę odgrywa dźwiganie i przenoszenie ciężarów. W roku 1963 na 54 365 wypadków urazowych w przemyśle Nowej Zelandii (Ring), 17 000, a więc ponad 30% było następstwem niewłaściwego podnoszenia i przenoszenia ciężarów. Podatność kręgosłupa na urazy wynika z jego struktury i funkcji. Prtyjęcie przez człowieka pozycji wyprostnej i przekształcenie kończyn górnych w narząd chwytny sprawiło, że ich układ dźwigniowy służy przede wszystkim szybkości i precyzji ruchów, a nie obciążaniu. W tych warunkach całą czynność obciążenia przejął kręgosłup i kończyny dolne. Jeśli więc stwierdzamy tak częste urazy wiązadeł kręgosłupa i krążków mię-