0000026 (8)

Achillesa oraz po wbudowaniu obcasa pozwalamy dziecku chodzić i wypełniać normalne jego obowiązki domowe, jak też szkolne z gimnastyką włącznie.

W razie działania znaczniejszej siły dochodzi do supinacyjnego złamania kostki, a także do złamania kostki bocznej.

Rokownie zależy od rodzaju złamania. Jeżeli zostaje odłamany szczyt kostki przyśrodkowej obwodowo od chrząstki nasadowej, nie ma powodu do obaw o przyszłość kończyny i o jej normalny wzrost. Leczenie — jak podane wyżej.

Złuszczenie kostki z klinem kostnym z przynasady wymaga starannego nastawienia. Unieruchomienie w „buciku” gipsowym bez podściółki, dobrze wymodelowanym, z obcasem do chodzenia, z którego dziecko może dopiero korzystać po 2 tyg., trwa 4 tyg. Po powtórnym przegipsowaniu po pierwszych 2 tyg. można pozwolić dziecku obciążać kończynę.

Rokowanie jest dobre, gdyż uszkodzenia te zwykle zdarzają się u dzieci starszych, w okresie końcowym procesów wzrostowych chrząstki nasadowej.

ZŁAMANIA W OBRĘBIE STOPY (Fractura ossium pedis)

Złamania zamknięte kości skokowej, piętowej i kości stępu u małych dzieci prawie się nie zdarzają, ponieważ wspomniane kości otoczone są mniej lub bardziej grubą chrząstką, nie poddającą się łatw'o urazom, a przy tym tkanki stopy dziecięcej są bardzo elastyczne. Poważniejsze uszkodzenia tych kości zdarzają się w wyniku bezpośredniego urazu, doprowadzającego najczęściej do złamania otwartego.

Ryc. 135. Złamanie kości piętowej. Widoczna szczelina złamania prostopadła do osi długiej tej kości. Najczęstsze złamania kości piętowej u dzieci.

Złamanie kości piętowej zdarza się u dzieci po 10 r. ż. Zwykle jest to typ złamania szczelinowego, biegnącego podłużnie lub poprzecznie.

Niekiedy linia złamania biegnie wzdłuż osi długiej kości, ku przodowi, docierając aż do stawu Choparta.

Leczenie tych złamań u dzieci jest proste, a rokowanie dobre. Unieruchomienie gipsowe typu „bucik”, sięgające do okolicy głowy strzałki, z wgipsowa-nym strzemieniem, na którym dziecko obciąża stopę w ciągu 6—8 tyg. wystar-

210

czy do wygojenia złamania. U dzieci po 12 r. ż. złamania kości piętowej mają postać i formę złamań tej kości podobną jak u dorosłych.

Urazowe złuszczenie odrostka kości piętowej sprawia nieraz trudności w rozpoznaniu i nawet porównawcze badanie radiologiczne drugiej pięty nie zawsze jest w stanie rozstrzygnąć wątpliwości. O rozpoznaniu decydują wywiady i obraz kliniczny — obrzęk, wyraźna żywa bolesność.

Leczenie jest proste — unieruchomienie w opatrunku gipsowym przez 4— 6 tyg. Wyleczenie następuje bez żadnych powikłań z pełną ruchomością w stawie i bez żadnych widocznych odchyleń w obrazie radiologicznym.

Na zdjęciach rtg kości stępu dostrzega się niekiedy kości dodatkowe, mogące przypominać lub nasuwać podejrzenie szczelin albo fragmentów złamania.

Ryc. 136. Umiejscowienie kości dodatkowych w okolicy stopy. Kości dodatkowe mogą nasuwać podejrzenie złamania w razie urazu tej okolicy. Porównawcze zdjęcie rtg drugiej strony niekiedy ułatwi postawienie właściwego rozpoznania (wg Mur-czyńskiego). 1— os trigonum, 2 — os tibiale ezternum, 3 — sesamum peroneum, 4 — os vesalium, 5 — os intermetatarsale, 6 — calcaneus secundarius, 7 — os intercuneiforme, 8 — os sustentaeulum, 9 — os talonaviculare, 10 — os cubo-

ideum, 11 — os unicinatum.

Z innych kości stępu złamaniu ulega najczęściej kość łódkowata i kość skokowa, chociaż może ono dotyczyć każdej z pozostałych kości stępu. U dzieci nie widuje się złamań tych kości z przemieszczeniem i dlatego leczenie jest łatwe — „bucik” gipsowy na 4—6 tyg., po czym pozwalamy dziecku chodzić. Wszelkie usprawnienie jest zbędne.

Również zmiany kostno-chrząstkowe spostrzegane w kości łódkowatej (choroba Kohlera I) lub w kości śródstopia (choroba Kohlera II), rzadziej w kości klinowatej I (choroba Brinona) lub II (choroba Hicksa) mogą sprawić dodatkowe trudności rozpoznawcze w wypadku zbieżności ich z urazem.

Złamania kości śródstopia nie przedstawiają większego problemu — spotykamy złamania poprzeczne, skośne, podgłówkowe i przypodstawne. Zwykle odłamy złamanej kości śródstopia nie przemieszczają się wcale albo tylko nieznacznie.

Leczenie nie sprawia kłopotu: unieruchomienie na 2—3 tyg. w opatrunku gipsowym — „buciku” — bez podściółki, sięgającym do okolicy głowy strzałki, domodelowanym, z obcasem, najzupełniej wystarczy do wygojenia złamania. Dziecko może przy tym chodzić, biorąc udział w życiu domowym i szkolnym.

u*

211