0000030 (12)

refrakcja oka. Na ryc. 12.15 przedstawione są trzy możliwe przypadki refrakcji oka. Sztywnienie soczewki ocznej z wiekiem powoduje zmniejszanie zakresu akomodacji. Wynikiem tego, przy stałym położeniu punktu dalekiego D punkt bliski B oddala się od oka, np. dziecko punkt bliski ma w odległości kilku centymetrów od oka, a człowi Jc 50 letni w odległości około pół metra. Jemu też nie „wystarcza” akomodacja do czytania i konieczna jest korekcja — stąd okulary do czytania. Proces zwężania zakresu akomodacji nazywany jest starczowzrocznością. Podkreślmy: proces ten nie powoduje zmiany refrakcji oka.

Ryc. 12.15. Miarą wad wzroku jest refrakcja R, tj. odwrotność odległości punktu dalekiego O od oka.

Aberracje układu optycznego oka. Jedyną aberracją wymagającą korekcji wzroku jest astygmatyzm i to ten spowodowany niesferycznością powierzchni załamujących oka — szczególnie rogówki. W dalszej części dokładniej omówimy tę wadę i jej korekcję. Aberracje pozaosiowe, a więc koma, astygmatyzm skośnej wiązki, krzywizna pola, dystorsja i chromatyzm powiększenia nie mają wpływu na widzenie. Ostrość wzroku obszaru pozaosiowego jest w związku ze strukturą siatkówki na tyle zmniejszona (ryc. 12.16), że zniekształcenia obrazu spowodowane tymi aberracjami nie powodują jej zmniejszenia. Aberracja sferyczna i chromatyzm położenia powodują zniekształcenia obrazu na ogół nie-odczuwane przez obserwatora. Przedmioty, których szczegóły nas interesują, oglądamy zwykle przy oblitym oświetleniu, co wywołuje zwężenie źrenicy, a tym samym zmniejszenie aberracji sferycznej, która i tak w oku jest niewielka. Czasem obserwuje się odru-

230