025

25

O rezultatach tej próby informują załączone tabele, przedstawiające datowanie poszczególnych mieczów w obrębie typu oraz zbiorcze datowanie wszystkich typów wyróżnionych przez nas na terenie Polski. Wynika z nich jasno, że ogromna większość naszych materiałów mieści się pomiędzy początkiem XIII, a pierwszymi dziesiątkami lat XV w. Pomijając okazy zaliczone do kategorii „nieokreślone”, w tych granicach czasowych lokują się wszystkie miecze typów XII, XIII, XIIIa, XVa, XVIa, XVII, oraz 1 miecz typu XX, w łącznej liczbie 61 egzemplarzy. Wyjątek stanowią jedynie nieliczne miecze typu X i XI (ogółem 3 egzemplarze) datowane przed r. 1200 oraz drugi miecz typu XX (ceremonialny), pochodzący z pierwszej połowy XV w.

Lokalizacja zabytków

Naniesione na mapę Polski stanowiska, które dostarczyły średniowiecznych mieczów, układają się w kilka wyraźnych skupisk. Największe z nich rysują się w Ziemi Krakowskiej oraz na obszarze obejmującym Kujawy wraz z Ziemią Kaliską i Łęczycką. Nieco skromniejsze istnieją na Mazowszu, na Pomorzu Wschodnim i w Zachodniej Wielko-polsce, od Poznania po Santok. Wreszcie ostatniego z trzech tylko stanowisk złożonego skupiska można by się dopatrywać na Śląsku, na przedpolu Sudetów. Na terenie reszty kraju stwierdzamy tylko pojedynczo rozsiane, odosobnione punkty. Dodajmy, iż nie widać aby sytuacja ta ulegała zmianie w zależności od wieku i typu skartowanych mieczów (mapy 1—5).

Uzyskanego obrazu nie możemy porównać z rozrzutem jakichkolwiek innych współczesnych elementów polskiej kultury materialnej po prostu dlatego, że — o ile nam wiadomo —i żaden taki element poza mieczami nie doczekał się jeszcze skartowania. Istnieją za to możliwości dokonania porównań z lokalizacją zabytków wchodzących w skład polskiego uzbrojenia wczesnośredniowiecznego (z w. X—XII)²⁸. Okazuje się, że mamy do czynienia z pewnymi zbieżnościami, ale zarazem stwierdzamy i rozbieżności. Zbieżnym jest występowanie skupień w Wielkopolsce, na Mazowszu, na Kujawach z Ziemią Łęczycką i na Pomorzu Wschodnim. Zasadniczą różnicę stanowi wyraźne zarysowanie się w w. XII—XV skupienia krakowskiego, bez porównania słabszego we wczesnym średniowieczu, oraz brak na naszej mapie typowego dla w. X—XII skupienia zachodnio-pomorskiego²⁹.

²⁸    Nadolski, Studia nad uzbrojeniem...

²⁹    Brak ten może być przypadkowy. Mimo starań, nie udało się nam dotrzeć do materiałów z muzeów zachodnio-pomorskich. Z drugiej strony do powstania skupiska krakowskiego mogło się częściowo przyczynić stosunkowo wczesne i żywe w tym regionie zainteresowanie dla „starożytności krajowych”.