02 (75)

my je. Znominalizowanie ich polega na nabudowaniu formy przedmiotu na formie stanu rzeczy, w wyniku czego pierwotna struktura stanu rzeczy zostaje zakryta lub usunięta. Bez znaczenia jest tu, czy stany rzeczy zachodzące w realnym świecie odpowiadają temu, co zdanie intencjonalnie wyznacza - forma czysto intencjonalnego odpowiednika zdania ma związek jedynie z zawartością sensu i funkcją intcncjo-nalności zdania. W literackim dziele sztuki istnieje tyle stanów rzeczy, co zawartych w nim zdań oznajmujących. To sensy zdań decydują o związkach pomiędzy stanami rzeczy. Opis konkretnej rzeczy w kolejnych zdaniach ulega zmianie za sprawą wielości odpowiednich stanów rzeczy przynależnych jej samej lub wtedy, gdy w stanach rzeczy

telnik świadomie wybiera zarówno kierunek, jak i sposób obiektywizacji, aby przy powtórnej lekturze zmienić lub zwiększyć sposoby

²²² R. Ingarden, O poznawaniu dzieła literackiego, dz. cyt., s. 46.

Z opisu dowiadujemy się o sytuacji przedmiotowej zawierającej związki i relacje między rzeczami, na które składają się poza dynamiką wrażeń: dramaturgia, emocje, atmosfera, kolejne wypadki przedmiotów przedstawionych w dziele, a zadanie tego przedstawienia spełniają intencjonalne stany rzeczy.¹” Warunkiem przejścia od intencjonalnych stanów rzeczy do świata przedstawionego jest przybierająca różną postać objcktywizacja. Może ona polegać na przykład na ujęciu zawartości jakiegoś stanu rzeczy w formalną strukturę stanu tego przedmiotu oznaczonego przez podmiot zdania.²” Proces obiektywizacji może cechować różny stopień komplikacji, od prostego stwierdzenia o czymś - formalna przemiana w przedmiocie przedstawionym dokonuje się w sposób nieuświadomiony w mimowolnym akcie fantazji -do trudnego, mozolnego dochodzenia do wyczerpującej obiektywizacji w tekstach niejasnych i skomplikowanych. Sam proces obiektywizacji jest bezwiedny, następuje automatycznie w trakcie lektury jako osąd wiedzy o przedmiotach przedstawionych. Bywa jednak, że czy

sposób, w jaki dokonuje sii zarówno w konkretyzacji dzieła sztuki literackiej, jak również w jego .-stctyczncj ekspresywności. Ponieważ przedmioty w świecie przedstawionym są usytuowane w różnych związkach i w różnym czasie ukazują się w mnogości stanów rzeczy, proces obiektywizacji nie może kończyć się na ukonstytuowaniu przedmiotów w jednej fezie ich ist-osi postępować wraz z rozwojem wypadków, tak że z cza-miotów świata przedstawionego nie może nastąpić bez poprzedzającej go obiektywizacji syntetyzującej, a więc takiej, która łączy szczegóły wyznaczone w różnych zdaniach występujących w uporządkowaniu odmiennym niż porządek kolejności zdań. Dzięki aktom syntetycznego ucbwytywania i kostytuowania poszczególnych zdań czytelnik uniezależnia się od wiernego uchwycenia warstwy świata przedstawionego, tworząc indywidualnąquasi-rzcczywistość, wyzwala w sobie rcak-nje emocjonalne na estetycznie doniosłe jakości i ukazujące mu się wartości. Obiektywizacja tego rodzaju nie może pojawić się w czysto biernym rozumieniu sensu poszczególnych zdań, ale przeciwnie, wymaga od czytelnika aktywności, subtelności i wyobraźni, a więc wyjścia poza to, co jest explicile zawarte w warstwie przedmiotowej tekstu, by móc scalić wielość szczegółów i fragmentów w spójną całość.

Literackie dzieło sztuki jest tworem schematycznym, a więc takim, które przede wszystkim w warstwie przedmiotów przedstawionych i w warstwie wyglądów zawiera micjsci takie, których miejsce lub wygląd przedmiotu ni